Het Midden-Oosten wordt opnieuw opgeschud door geopolitieke spanningen. De recente uitspraak van Donald Trump dat de VS de Gazastrook zouden “overnemen en bezitten” heeft wereldwijd tot felle reacties geleid. In Jordanië, waar een groot deel van de bevolking Palestijnse wortels heeft, ligt deze kwestie extra gevoelig. Wat is de impact van deze uitspraken op de stabiliteit van het land?

De Jordaanse regering ziet de gedwongen migratie van Palestijnen als een directe bedreiging. Minister Ayman Safadi stelde eerder in februari 2025 al: “Onze afwijzing van de verplaatsing van Palestijnen is vast en zal niet veranderen. Jordanië is voor Jordaniërs en Palestina is voor Palestijnen” (Safadi, 2025). Midden-Oostenexpert Paul Aarts noemt de uitspraak van Safadi politiek strategisch, maar betwijfelt of deze woorden daadwerkelijk omgezet worden in daden: “Oorlog is niet waarschijnlijk aan de orde. De Jordaanse regering zal proberen de balans te bewaren, maar als dit plan doorgaat, zou dat wel een crisis van enorme proporties betekenen.”

Diplomatieke gevolgen

Als er daadwerkelijk gedwongen migratie plaatsvindt, zal Jordanië hier grote economische en demografische gevolgen van ondervinden. Volgens gegevens van de Wereldbank bedroeg de vluchtelingenpopulatie in Jordanië in 2023 ongeveer 760.000 personen. Daarnaast kampt het land met hoge werkloosheid en ernstige waterschaarste. Paul Aarts waarschuwt: “Honderdduizenden vluchtelingen extra zou economisch bijna niet te doen zijn. Ook zou dit de demografische balans volledig verstoren en mogelijk zelfs de stabiliteit van het koninkrijk bedreigen”.

Sinds het Vredesverdrag met Israël in 1994 heeft het land geopolitieke stabiliteit behouden, mede door de jaarlijkse $1,5 miljard aan financiële hulp uit Amerika. Tegelijkertijd is de Jordaanse monarchie afhankelijk van de steun van de eigen bevolking, die grotendeels pro-Palestijns is. Uit een recente peiling van het Washington Institute blijkt dat 85% van de Jordaniërs positief tegenover Hamas staat, een significante stijging ten opzichte van de 44% vier jaar geleden. Dit plaatst koning Abdullah II in een lastige positie, waarbij hij enerzijds Israël en de VS tevreden moet houden, maar anderzijds publieke onrust in eigen land moet voorkomen.

Publieke opinie

De steun voor de Palestijnse zaak is diepgeworteld in Jordanië, maar een nieuwe vluchtelingenstroom zou spanningen kunnen veroorzaken. Historisch gezien leidde de komst van Palestijnse vluchtelingen soms tot politieke instabiliteit, zoals tijdens de Zwarte September-crisis in 1970. Dit conflict, waarbij de Jordaanse regering hardhandig optrad tegen de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO), liet diepe sporen na in de Jordaanse samenleving.

Ondanks eerdere spanningen beschouwen veel Jordaniërs hun land nog steeds als een trouwe bondgenoot van de Palestijnen. Uit onlangs gepubliceerde peilingen blijkt dat 66% van de Jordaniërs hun land als de voornaamste verdediger van Palestina zien, gevolgd door Qatar (34%) en Egypte (24%). Hoewel de meerderheid van de Jordaanse bevolking de Palestijnen steunt, vreest men wel voor de interne gevolgen van een nieuwe migratiegolf.

Wil je meer weten over hoe de inwoners van Jordanië deze situatie beleven? Luister dan hieronder naar mijn audio-reportage: