‘4% van het gepieker gaat over een probleem waar je daadwerkelijk wat aan kunt doen.’ Deze claim maakt Malou Holshuijsen in podcast Let’s go mental, een podcast over hoe je hersens en mentale gezondheid met elkaar verbonden zijn. In deze aflevering gaat het over piekeren.  

Let op: Deze factcheck is uitgevoerd met de beschikbare informatie op de dag van publicatie. (13-03-2025) 

De claim 

‘4% van het gepieker gaat over een probleem waar je daadwerkelijk wat aan kunt doen’, Malou Holshuijsen is niet de enige die dit percentage benoemd. Ook gezondheidscentrum Stevenshof presenteert deze 4% als feitelijk, dit naast andere percentages rondom piekeren. 

Bij beide is echter onduidelijk waar dit percentage vandaan komt: in de podcast-aflevering wordt het genoemd, maar wordt er vervolgens niet verder op ingegaan. Door het gezondheidscentrum worden er meerdere percentages onder het kopje ‘Weetjes over piekeren’ genoemd, waaronder de 4%, maar ook hier is niet duidelijk waar deze informatie vandaan komt. Er worden wel twee onderzoeken genoemd, maar zonder benaming of terugkoppeling; enkel de universiteit waaronder het onderzoek zou zijn uitgevoerd. Hierdoor zijn deze specifieke onderzoeken niet te achterhalen.  

Dit roept de vraag op: Is het nieuwe data uit een recent onderzoek dat nog niet openbaar is gesteld? Het simpele antwoord op deze vraag is ‘Nee’. Nee, dit is dus niet het geval, de claim gaat namelijk al jaren rond. In een artikel uit 2015, inmiddels van tien jaar geleden dus, wordt dit percentage ook al genoemd. Dit artikel van Goed eten, Gezond leven geeft dan wel 9 tips tegen piekeren, maar geen enkele link naar een onderzoek.  

Piekeren 

Psychologe Syl Oude Egberink vraagt zich ook af waar deze claim op gebaseerd is. ‘Het kan heel goed zijn dat het percentage maar 4% is, maar ik heb geen idee waar het percentage vandaan komt’, vertelt de psychologe. ‘Ik vraag me dan ook af hoe ze dit zouden meten.’ Oude Egberink legt uit dat piekeren ontstaat omdat mensen niet tegen het gevoel van machteloosheid kunnen. Daaruit ontstaat piekeren: het gevoel krijgen dat je controle hebt over de situatie.   

Terugkoppeling 

Om te weten waar de claim van Malou Holshuijsen vandaan komt, is zij benaderd via haar woordvoerder met de vraag op welk onderzoek de uitspraak is gebaseerd. Daarnaast is ook het gezondheidscentrum Stevenshof benaderd, omdat ook zij deze percentages hebben gepubliceerd. Ook met het platform Goed eten, Gezond leven is contact opgezocht. Allemaal met de vraag waar zij dit percentage vandaan hebben gehaald en of zij het eventuele onderzoek zouden kunnen opsturen. 

Alleen van Malou Holshuijsen is er op het moment van publicatie een terugkoppeling. Het antwoord op de vraag is het volgende:  

‘Het is een bewering van psycholoog Marleen Derks, zij heeft zich gespecialiseerd in piekeren. Ook komen veel van de pieker-feiten uit publicaties van King College in London.’ 

Marleen Derks is psychologe en piekertherapeut. Zij schreef het boek Nooit meer piekeren. Met de tekst ‘uit onderzoek blijkt het volgende’, staat inderdaad op haar pagina hetzelfde percentage. Maar ook in dit geval is niet duidelijk waar deze 4% procent vandaan komt, want er wordt weer geen terugkoppeling met een onderzoek gegeven. 

Conclusie 

De claim dat je maar 4% van de tijd wat kan doen aan hetgeen waarover je piekert is een ongefundeerde claim. Het is een claim die door verschillende bronnen is uitgesproken, maar bij alle bronnen waar deze claim tevoorschijn komt, is geen oorsprong van het onderzoek te vinden. Omdat de claim al zo lang rondgaat, nemen mensen het constant over. De vraag is hoe bewust mensen zijn van de oorsprong van deze claim, want het is haast onmogelijk te achterhalen.  

Meer toelichting over het onderwerp? Luister hieronder de aansluitende audio-productie waarin psychologe Syl Oude Egberink en ervaringsdeskundige Mickey meer vertellen over piekeren, zowel vanuit professioneel- als ervaringsdeskundig-perspectief.