Saoedi-Arabië speelt als onafhankelijke partij een opmerkelijke rol in de onderhandelingen tussen Rusland en Oekraïne. Volgens Midden-Oostenexpert en docent aan de Universiteit van Amsterdam Paul Aarts draait het vooral om imago en geopolitieke ambities.
Kroonprins Mohammed bin Salman probeert de reputatieschade die het land na de moord op journalist Jamal Khashoggi in 2018 opliep, te herstellen. ‘Het imago van het land heeft zo’n deuk opgelopen, waardoor de kroonprins zich genoodzaakt voelt om heel erg hun best te doen om dit te verbeteren’, vertelt Aarts. Volgens hem gebruikt Saoedi-Arabië diplomatie als instrument om zich te profileren als een invloedrijke speler in de internationale politiek.
Geen militaire belangen, wel machtspositie
Militair heeft het land geen directe belangen bij het conflict, maar de bemiddelingsrol kan wel gezien worden als een kans voor de kroonprins om Saoedi-Arabië beter internationaal te positioneren. Daarbij speelt volgens Aarts de rivaliteit met Qatar mee. ‘Saoedi-Arabië hoopt zich te manifesteren als de bemiddelaar waar landen niet omheen kunnen.’ Eerder nam Qatar deze rol op zich.
Rusland en Saoedi-Arabië werken samen binnen OPEC+. Deze organisatie voor olie-exporterende landen bepalen samen, door critici ook wel een kartel genoemd, de prijs van olie door te spelen met het aanbod. Het is dan ook bedenkelijk of Saoedi-Arabië wel echt volledig neutraal aan tafel zit. ‘De Oekraïners twijfelen daar ook zeker aan. Zelensky heeft waarschijnlijk een gezonde dosis wantrouwen vanwege die nauwe economische banden.’ Aarts geeft ook aan dat Oekraïne niet echt een keuze heeft.
Zelensky zit momenteel zelf niet aan tafel bij de vredesonderhandelingen, wat voor verbazing zorgt bij de hoogleraar. Hij stelt dat het wellicht niet helemaal de juiste manier is: ‘De grote jongens bepalen het spel en de Oekraïners moeten daarin meegaan.’ Toch lijkt het een kwestie van tijd voordat Oekraïne volledig betrokken wordt bij de onderhandelingen.
Luister hieronder het interview dat Spotlight had met Paul Aarts.
