Deze week staat in Nederland in het teken van de Week tegen Racisme, een initiatief dat zich richt op het tegengaan van discriminatie en het bevorderen van een inclusieve samenleving. Door het hele land worden activiteiten georganiseerd, variërend van workshops en lezingen tot culturele evenementen en dialoogbijeenkomsten. Naast educatie biedt de week ook een platform voor mensen die dagelijks te maken hebben met racisme om hun ervaringen te delen en gehoord te worden.

In verschillende steden vinden discussies en filmvertoningen plaats over structureel racisme en ongelijkheid, terwijl scholen en gemeenschappen programma’s opzetten om bewustwording te vergroten. Toch blijft de vraag bestaan of de impact van deze week groot genoeg is. Hoewel initiatieven in grote steden als Amsterdam en Rotterdam steeds meer aandacht krijgen, blijft een brede, nationale aanpak nog uit.

Racisme blijft een structureel probleem

Volgens recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en de Discriminatie Meldpunten blijft racisme in Nederland een urgent probleem. Jaarlijks worden duizenden meldingen gedaan van discriminatie op de werkvloer, in het onderwijs en in de openbare ruimte. Met name mensen met een migratieachtergrond ervaren achterstelling bij het vinden van werk en huisvesting, terwijl etnisch profileren door de politie een terugkerend punt van zorg blijft.

Hoewel de Week tegen Racisme waardevolle gesprekken op gang brengt, blijft de vraag hoe deze bewustwording kan worden doorgezet na afloop. “’Eén week is niet genoeg om de structurele ongelijkheid en racisme in Nederland daadwerkelijk aan te pakken,” zegt Kjelld Masoud Kroon, Programmamaker. “Dit zou structureel moeten worden aangepakt, in scholen, in de politiek, op de werkvloer.”

De Week tegen Racisme richt zich niet alleen op het bespreekbaar maken van deze kwesties, maar ook op het formuleren van concrete oplossingen. Dit jaar ligt er een sterke nadruk op allyship – de actieve rol die mensen kunnen spelen in het ondersteunen van minderheden in de strijd tegen discriminatie. Experts benadrukken dat structurele verandering alleen mogelijk is als niet alleen de direct getroffenen, maar ook de bredere samenleving zich bewust wordt van het probleem en verantwoordelijkheid neemt. 

Blame Game

Een terugkerend obstakel in gesprekken over racisme is de neiging om schuld door te schuiven, in plaats van kritisch te kijken naar de eigen rol in maatschappelijke ongelijkheid. Dit mechanisme, bekend als de Blame Game, vormt dit jaar een belangrijk thema in Pakhuis de Zwijger.

Om dit mechanisme inzichtelijk te maken, organiseert Pakhuis de Zwijger De Storytelling, een interactief theaterspel dat blootlegt hoe vooroordelen en systemische ongelijkheid werken. Het publiek wordt meegenomen in een moordmysterie waarin verschillende personages – zoals een koningin, een dienaar, een rechter en een dader – elk een rol spelen. De vraag lijkt simpel: wie draagt de schuld? Maar al snel blijkt dat de verhoudingen en machtsstructuren veel ingewikkelder zijn dan op het eerste gezicht lijkt.

Door middel van scenario’s en rollenspellen worden deelnemers geconfronteerd met lastige keuzes en uitgedaagd om na te denken over hun eigen positie binnen maatschappelijke structuren. Het spel laat zien dat racisme niet alleen een individueel probleem is, maar ook diepgeworteld zit in systemen en gewoonten – vaak zonder dat mensen zich daar volledig bewust van zijn.

Demonstraties als Slotstuk

De Week tegen Racisme wordt afgesloten met demonstraties in meerdere steden, waar deelnemers oproepen tot een inclusievere samenleving en een hardere aanpak van discriminatie. Organisaties benadrukken dat bewustwording alleen niet genoeg is en dat structurele verandering vraagt om beleidsmaatregelen, wetgeving en blijvende betrokkenheid van zowel de overheid als de samenleving.

Hoe humor het gesprek Openbreekt

Terwijl de Week tegen Racisme in heel Nederland aandacht vraagt voor discriminatie, zoekt Pakhuis de Zwijger naar een unieke aanpak. In de voorstelling Blame Game wordt humor ingezet om complexe maatschappelijke structuren bloot te leggen. Maar hoe effectief is deze methode? Kan een luchtige benadering het gesprek over racisme verdiepen, of loopt het risico de ernst van het onderwerp te onderschatten?

In deze reportage spreek ik met Kjelld Masoud Kroon, Programmamaker, Soufiane Mousseouli, een artiest uit de voorstellingen en een bezoeker om te ontdekken hoe humor kan bijdragen aan bewustwording en verandering.