In een opiniestuk van de Volkskrant wordt beweerd dat het korte vaderschapsverlof in Nederland schadelijk is voor mannen, vrouwen, kinderen en de economie. Nederland zou onderaan de lijst van EU- en OESO-landen bungelen met het huidige beleid, en een langer verlof zou positieve effecten hebben op onder andere de verdeling van zorgtaken en de arbeidsmarkt.

Uit onderzoeken blijkt echter dat deze bewering genuanceerder ligt. Hoewel langer vaderschapsverlof voordelen heeft voor de band tussen vader en kind, is er geen sluitend bewijs dat een kort verlof daadwerkelijk ‘schadelijk’ is.

Mels Kee
20 maart 2025
Let op: Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.

Bewering:

Het korte vaderschapsverlof in Nederland is schadelijk voor man, vrouw, kind en de economie.

Oordeel:
Niet geheel waar

Bron van de bewering

Dat Nederland onderaan ‘bungelt’ in Europa wat betreft het aantal dagen vaderschapsverlof, blijkt uit een onderzoek uit 2019 van Unicef. Op de website van de Rijksoverheid is te lezen dat vrouwen in Nederland zestien weken zwangerschapsverlof krijgen. Voor vaders geldt een geboorteverlof van een week, met de mogelijkheid van vijf aanvullende weken tegen 70% doorbetaling.

Waarom is dit niet zo te zeggen?

De claim gebruikt expliciet het woord ‘schadelijk’. Maar wanneer is iets echt schadelijk? Dit roept vragen op. Volgens Stefanie André, universitair docent Bestuurskunde aan de Radboud Universiteit en expert op het gebied van inclusiviteit van beleid en vaderschapsverlof, is het beter om te spreken over voordelen en nadelen.

Als het gaat om gendergelijkheid en de betrokkenheid van vaders, heeft langer vaderschapsverlof positieve effecten. Vaders die verlof opnemen, bouwen een sterkere band op met hun kinderen, wat kan leiden tot betere schoolprestaties en een hoger welzijn van het kind. Ook voor moeders is een eerlijkere verdeling van zorgtaken gunstig, omdat dit hun kansen op de arbeidsmarkt vergroot en overbelasting vermindert.

De vergelijking met andere landen is echter minder eenduidig. In Noorwegen bijvoorbeeld zit vaderschapsverlof bij het ouderschapsverlof inbegrepen, terwijl het in Nederland een aparte regeling is. Dit maakt een directe vergelijking lastig. Bovendien heeft de overheid met de huidige regeling precies voldaan aan de eisen die door de EU zijn gesteld.

Daarnaast speelt financiële haalbaarheid een rol. Uit onderzoek blijkt dat vaders met een lager inkomen minder snel aanvullend verlof opnemen, omdat ze het zich niet kunnen veroorloven. Dit onderstreept het belang van volledige doorbetaling. André stelt dat als Nederland het verlof voor deze groep volledig zou doorbetalen, dit een belangrijke stimulans zou kunnen zijn om vaders meer te betrekken bij de zorg voor hun kinderen.

Conclusie

Hoewel een langer vaderschapsverlof voordelen heeft, is het niet accuraat om te stellen dat het korte verlof in Nederland ‘schadelijk’ is. De term is subjectief en afhankelijk van hoe men schade definieert. Wel is er bewijs dat een langer vaderschapsverlof positieve effecten heeft op de verdeling van zorgtaken en de relatie tussen vader en kind.

Volgens André blijkt dat relatietevredenheid toeneemt als vaders meer betrokken zijn bij de opvoeding. “In het eerste jaar na de geboorte verandert er veel in het leven van een stel, en veel patronen die in die periode worden gevormd, blijven lang bestaan. Als zorgtaken niet vanaf het begin gelijk worden verdeeld, is het later moeilijk om dit alsnog te veranderen. Nederlanders houden nog steeds vast aan traditionele normen waarbij vaders werken en moeders zorgen.”

Historisch gezien hebben christendemocratische partijen in Nederland gestuurd op het idee dat een man een salaris moet verdienen dat voldoende is om een gezin te onderhouden. Pas onder druk van de EU zijn veranderingen doorgevoerd.

Nederland voldoet nu precies aan de EU-standaarden, maar verdere uitbreiding zou vooral effectiever zijn als het verlof volledig wordt doorbetaald. Dit zou vooral belangrijk zijn voor vaders met lage inkomens, die het verlof nu vaak niet opnemen vanwege financiële zorgen.

Hoewel langer vaderschapsverlof veel voordelen heeft, is het te vergaand om te stellen dat het huidige beleid ‘schadelijk’ is. De situatie is complex en afhankelijk van meerdere factoren, waaronder economische haalbaarheid en culturele normen.