Milorad Dodik, president van de Servische Republiek, dreigt al jaren met oorlog en afscheiding van de centrale regering van Bosnië en Herzegovina. Naast zijn corrupte leiderschap, controle over media, laat hij graag zien dat hij zich meer thuis voelt bij de rechts-populistische en anti-Europese kant en volgt graag in de voetsporen van Trump en Putin.
De pion van Rusland?
Sinds de val van Joegoslavië heeft Rusland de politieke instabiliteit op de Balkan gebruikt om zijn invloed te vergroten. Deze Pro-Russische invloed is duidelijk zichtbaar in de politiek van de Servische Republiek, waar Rusland wordt gepresenteerd als een beschermer van orthodoxe waarden en een belangrijke partner tegen westerse invloeden. Dodik gebruikt deze macht onder Servische nationalisten om de centrale Bosnische regering te ondermijnen.
In februari 2025 werd Dodik veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf en zes jaar uitsluiting van politieke functies, nadat hij in juni 2023 wetten introduceerde die de geldigheid van Bosnische wetgeving in de Servische Republiek ontkenden. Dit leidde tot een strafzaak van de Bosnische centrale regering.
Zoran Bogdanovic, journalist en Bosnië-deskundige, zegt: ‘Dodik is heel goed in het manipuleren van het Servische volk. Hij duwt in zijn staatsmedia het narratief dat er misschien een oorlog komt. Dat is altijd wat je ziet als politici in Bosnië hun positie dreigen te verliezen.’
Wat kan Europa doen?
Dodik gelooft niet in het Dayton-akkoord. Het falen om dit akkoord te behouden kan Bosnië en Herzegovina kwetsbaar maken voor oorlog en verdere Russische invloed.
Ljupko Miseljic, journalist uit Bosnië en Herzegovina zegt: ‘Op lange termijn heeft de Europese Unie wel invloed, maar de impact is klein. Hoe dichter Bosnië en Herzegovina komt bij een dictatuur, hoe meer Hongarije en sommige extreemrechtse partijen binnen de Europese Unie partners hebben voor onderhandelingen en invloed. Zij steunen Milorad Dodik openlijk. Het gaat hier om extreemrechtse, nationalistische en radicale partijen die zich verzetten tegen de fundamentele basis, zoals migratie en mensenrechten.’
Alma Mustafic, genocidedeskundige en overlevende van de genocide in Srebrenica, zegt: ‘Er is maar één persoon die staat te springen voor een nieuwe oorlog, en dat is Putin. Europa kan zich amper verdedigen tegen één oorlog, laat staan tegen twee. Ik vrees dat Europa niets heeft geleerd en pas zal reageren wanneer het te laat is.’
Bogdanovic vindt dat Europa zich niet meer moet bemoeien, maar dat mensen zelf hun situatie moeten verbeteren: ‘De enige manier waarop de mensen zichzelf kunnen bevrijden van een wreed corrupt systeem, is door samen op te trekken. Mensen moeten stoppen met leven in eilanden. Dat is ingewikkeld, want de oorlog zit nog vers in de herinnering van de mensen, maar het is wel nodig.’
Het Dayton-akkoord is een vredesverdrag uit 1995 dat de burgeroorlog beëindigde en de structuur van het land bepaalde.
Op de vlucht
Ondanks het arrestatiebevel is Dodik op dinsdag 25 maart 2025 het land ontvlucht. Momenteel bevindt hij zich in Israël. Israël heeft op 18 maart 2025 het staakt-het-vuren stopgezet, wat resulteerde in de dood van meer dan 400 Palestijnen.
Luister hier naar de audioreportage over de huidige situatie in Bosnië en Herzegovina, waarin we spreken met Ljupko Miseljic, journalist uit Bosnië en Herzegovina en Alma Mustafic, genocidedeskundige.
