Door de toenemende droogte in Nederland neemt het risico op natuurbranden snel toe. Vooral heide- en duingebieden zijn kwetsbaar. De gemeente Hilversum wil daarom het roken in natuurgebieden gaan verbieden. Als het voorstel wordt aangenomen, mag er binnenkort geen sigaret meer worden opgestoken op de Hilversumse hei.

Het rookverbod is onderdeel van een breder plan om natuurbranden te voorkomen. In droge periodes patrouilleren er al extra boswachters, maar de gemeente wil nu ook het gedrag van bezoekers aanpakken. Een verbod op roken moet het risico op brand door een weggegooide peuk fors verkleinen. Andere gemeenten, zoals Apeldoorn en Ede, voerden eerder al vergelijkbare maatregelen in.

klimaatverandering

De zorgen komen niet uit de lucht vallen. Door klimaatverandering worden droge periodes langer en heviger. In het voorjaar is de natuur vaak nog schraal en ligt er veel dood, droog plantenmateriaal op de grond – de perfecte brandstof. De combinatie van hogere temperaturen, minder neerslag en meer wind zorgt ervoor dat een klein vonkje al genoeg is om een grote brand te veroorzaken.

En dat vonkje komt vaker van een mens dan van de natuur. Meer dan 90 procent van de natuurbranden in Nederland ontstaat door menselijk gedrag. Barbecues, weggegooide glazen flessen of, vaker nog, een brandende sigaret. Een smeulende peuk kan tot wel 700 graden heet zijn en blijft soms minutenlang nasmeulen. Op een droge bodem is dat voldoende om bladeren of gras in vlam te zetten. Binnen enkele minuten kan zo’n vuurtje zich verspreiden over tientallen meters.

meerdere natuurbranden

De afgelopen jaren waren er meerdere natuurbranden in Nederland waarbij honderden hectares natuur verloren gingen. In 2020 brandde er in de Deurnese Peel ruim 700 hectare af, mede veroorzaakt door de uitzonderlijke droogte. Zulke branden zijn moeilijk te blussen, richten enorme ecologische schade aan, en brengen ook mensen en dieren in gevaar.

Met het rookverbod hoopt Hilversum het risico op dit soort incidenten te verkleinen. Of dat lukt, hangt af van de naleving én de landelijke steun. Want zolang er geen eenduidige regels zijn, blijft de kans bestaan dat een onschuldige peuk op de verkeerde plek een catastrofe veroorzaakt.

Maar helpt zo’n regionaal verbod eigenlijk wel? In onderstaande video ga ik op zoek naar het antwoord. Ik spreek met wandelaars, rokers én brandweerwoordvoerder Rob Wolff over de effectiviteit van dit soort maatregelen.