Op 11 april 2025 plaatste TikTokker Daniël Mulder een video waarin hij waarschuwt voor het vasthouden van kassabonnetjes. Volgens hem bevatten deze bonnen BPA (bisfenol A), een chemische stof die via de huid in het lichaam kan komen en de hormoonhuishouding kan verstoren. Hij adviseert het dragen van latex handschoenen. Maar hoe terecht is die waarschuwing? Wat zegt de wetenschap, en wat zeggen veiligheidsexperts? 

Wat is BPA en waarom zit het in kassabonnetjes? 

Bisfenol A is een industriële chemische stof die gebruikt wordt in de productie van onder andere plastics en thermisch papier. In kassabonnetjes fungeert BPA als kleurontwikkelaar. Sinds 2020 is het gebruik van BPA in thermisch papier verboden in de Europese Unie (EU-verordening 2016/2235), maar het wordt soms nog aangetroffen of vervangen door bisfenol S (BPS), een alternatief dat eveneens hormoon verstorende eigenschappen kan. 

Kan BPA echt via de huid het lichaam binnendringen? 

Dit is het punt waar wetenschap en werkpraktijk elkaar niet altijd direct raken. Meerdere onderzoeken, zoals die van Hormann et al. (2014), tonen aan dat BPA via de huid opgenomen kan worden. Dit risico blijkt vooral aanwezig wanneer mensen handcrème of ontsmettingsmiddelen gebruiken. Ook Chen et al. bevestigden in 2016 al de huidabsorptie van BPA én BPS, met name bij herhaald of langdurig contact. 

Tegelijkertijd weet bedrijfs-veiligheidsadviseur Bas van Wijk deze risico’s te nuanceren: ‘BPA bevat volgens de wetgeving geen H-notatie, dat betekent dat dat deze niet door de huid zou worden opgenomen. BPA is vooral gevaarlijk bij inademing. Bijvoorbeeld bij opdwarrelend stof dat vrijkomt bij thermisch papier zou er een mogelijkheid kunnen bestaan.’  

Volgens Van Wijk is het risico via huidcontact dus klein, maar niet volledig uit te sluiten in specifieke omstandigheden, zoals bij stofdeeltjes of langdurige blootstelling. Ook wijst hij erop dat BPA volgens de REACH-verordening, een systeem binnen de Europese Unie voor het registreren, beoordelen en goedkeuren van chemische stoffen, in principe niet meer gebruikt mag worden in thermisch papier. 

‘Dat maakt het risico nog lager,’ aldus Van Wijk. 

Gezondheidsrisico’s van BPA en BPS 

Hoewel de blootstelling via kassabonnetjes volgens Van Wijk beperkt lijkt, toont wetenschappelijk onderzoek wel dat BPA — en ook BPS, de vervanger — hormoon verstorend en mogelijk schadelijk kunnen zijn. De Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid (EFSA) verlaagde in 2023 de toelaatbare dagelijkse inname van BPA drastisch vanwege gezondheidsrisico’s voor vruchtbaarheid, stofwisseling en immuunsysteem. 

Daarnaast wijst onderzoek van Ndaw et al. (2016) uit dat kassamedewerkers verhoogde BPA-waarden in hun urine hadden na werktijd. Deze blootstelling is dus niet puur theoretisch: ze vindt ook echt plaats in werksituaties. 

Wat kunnen werkgevers doen?

Volgens Van Wijk is de eerste stap voor werkgevers het vervangen van thermisch papier dat (mogelijk) BPA bevat: 

‘In ieder geval stap 1 voor werkgevers is het vervangen van thermisch papier dat BPA bevat voor een duurzamer/schoner alternatief. Daarna zorgen voor voldoende ventilatie op de werkplek. Dit lijkt me voor deze kwestie meer dan voldoende.’ 

Ook benadrukt hij dat handschoenen niet per se nodig zijn, tenzij sprake is van veelvuldig contact. En als er handschoenen worden gebruikt, dan liever nitril dan latex: 

‘Gebruik dan nitrillrubber en geen latex. Bij het gebruik van latexhandschoenen zal je namelijk ook rekening moeten houden met de gebruiker. Dit omdat sommige mensen een allergie hebben voor latex.’ 

Reactie van Daniël Mulder 

Daniël Mulder is gevraagd om te reageren op zijn uitspraken en om extra bronnen te geven die zijn verhaal onderbouwen. Hij stuurde geen wetenschappelijke onderzoeken mee, maar verwees naar een aflevering van de Huberman Lab Podcast: ‘The Effects of Microplastics on Your Health & How to Reduce Them’. In die aflevering gaat het over microplastics en chemische stoffen, maar kassabonnetjes worden daarin niet specifiek besproken of met onderzoek onderbouwd. 

Conclusie: Ongenuanceerd 

De claim blijkt met een gebrek aan nuance gemaakt te zijn. TikTokker Daniël Mulder raakt een kern van waarheid over de risico’s van kassabonnetjes. Wetenschappelijke studies tonen aan dat BPA en BPS via de huid opgenomen kunnen worden, en dat kassamedewerkers daadwerkelijk hogere blootstelling laten zien. 

Toch is de situatie genuanceerder: zoals Bas van Wijk stelt, zijn de blootstellingsrisico’s in Europa beperkt, mede door wetgeving en lage concentraties. Maar dat neemt niet weg dat werkgevers goed doen aan preventieve maatregelen — zoals schoner papier en goede ventilatie — en dat werknemers in intensief contact wellicht baat hebben bij handschoenen, mits goed gekozen. Zoals Van Wijk zelf zegt: ‘Meten is weten.’ 

Voor het controleren van deze claim zijn de volgende documentaire bronnen geraadpleegd:

• Chen, M., Kannan, K., Tan, H., Zheng, Z., Feng, Y.-L., Wu, Y., & Widelka, M. (2016). Bisphenol analogues other than BPA: Environmental occurrence, human exposure, and toxicity — a review. Environmental Science & Technology, 50(11), 5438–5453. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27143250/
• European Food Safety Authority (EFSA). (2023). Re-evaluation of the risks to public health related to the presence of bisphenol A (BPA) in foodstuffs. https://www.efsa.europa.eu/en/efsajournal/pub/6857
• European Union. (2016). Commission Regulation (EU) 2016/2235 of 12 December 2016 amending Annex XVII to Regulation (EC) No 1907/2006 (REACH) as regards bisphenol A. Official Journal of the European Union. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/?uri=CELEX:32016R2235
• Hormann, A. M., vom Saal, F. S., Nagel, S. C., Stahlhut, R. W., Moyer, C. L., Ellersieck, M. R., Welshons, W. V., Toutain, P.-L., & Taylor, J. A. (2014). Holding thermal receipt paper and eating food after using hand sanitizer results in high serum bioactive and urine total levels of bisphenol A (BPA). PLOS ONE, 9(10), e110509. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25337790/ 
• Huberman, A. (Host). (z.d.). The effects of microplastics on your health & how to reduce them [Podcast aflevering]. In Huberman Lab Podcast. https://www.hubermanlab.com/episode/the-effects-of-microplastics-on-your-health-how-to-reduce-them
• Ndaw, S., Remy, A., Jargot, D., & Robert, A. (2016). Occupational exposure to bisphenol A in convenience store workers. Toxicology Letters, 258, 1–8. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27126703/