Waar jongeren vroeger vooral via vrienden of televisie invloedrijke rolmodellen leerden kennen, gebeurt dat tegenwoordig via TikTok, YouTube en WhatsApp. Jongens in de middelbare schoolleeftijd komen daar steeds vaker in aanraking met online content die ‘echte mannelijkheid’ belooft: kracht, controle en status. Wat begint als zelfverbetering, mondt regelmatig uit in seksistische ideeën over vrouwen en relaties.

Volgens jeugd- en mediaonderzoeker Hellen Vossen is dat niet onverwacht. Jongeren in deze levensfase zijn op zoek naar identiteit en erkenning. “Content die draait om sterke mannelijkheid geeft jongens een gevoel van status,” legt ze uit. “Maar het leidt ook tot negatieve houdingen tegenover meisjes.”

In de klaslokalen zijn die invloeden merkbaar. Maatschappijleerdocent Jasmijn Veraart ziet het gedrag van haar leerlingen veranderen. “Zodra je even niet oplet, roepen ze dingen als: ‘Ze is toch maar een meisje’ of maken seksistische grappen over borsten,” vertelt ze. De opmerkingen lijken klein, maar de gevolgen zijn groot. “In mijn havo 4-klas zitten achttien jongens en zes meiden,” zegt Veraart. “De jongens gedragen zich stoerder, meisjes trekken zich juist terug. Die dynamiek is veranderd.”

Sociale media spelen een sleutelrol. Door het algoritme krijgen jongeren steeds extremere vormen van dezelfde boodschap te zien. Wat begint met een inspirerende video over discipline, eindigt soms bij vrouwenhaat. Jongens raken zo ongemerkt verstrikt in een online bubbel. Volgens Hellen Vossen is mediawijsheid daarom belangrijker dan ooit. Jongeren moeten begrijpen hoe het algoritme werkt én hoe ze zich kunnen losmaken van eenzijdige boodschappen. Ook scholen kunnen hierin een rol spelen. “Door actuele voorbeelden te gebruiken, docenten te trainen en lesmateriaal samen met leerlingen te ontwikkelen, kunnen we dit bespreekbaar maken,” zegt ze.

Of deze online trends ook op langere termijn invloed hebben op de sociale verhoudingen op school, is moeilijk te zeggen. Maar dat er nu al een verschuiving plaatsvindt, is voor steeds meer leraren duidelijk zichtbaar.

Bewuster online? Het begint in de klas

Hoewel het lastig is om de opmars van deze ideeën volledig te stoppen, ligt er volgens experts wel degelijk een kans in het onderwijs. Door jongeren weerbaar te maken en ruimte te geven voor gesprek, kunnen scholen bijdragen aan een gezondere online én offline cultuur.

Wil je meer horen? Luister hieronder naar de audioreportage over dit onderwerp.