In een recent artikel van de Nationale Onderwijsgids is de volgende claim gedaan: studenten voelen zich angstiger na de moord op Lisa. In dit artikel is de claim niet gebaseerd op cijfers of onderzoeken, maar slechts op observaties. Het is geschreven door Femke van Arendonk, maar ze heeft niet gereageerd om de bron van deze bewering toe te lichten. Daarmee ontbreekt er context. Gaat het om een wetenschappelijke studie, een enquête of slechts een observatie? In dit artikel wordt onderzocht of deze claim de waarheid is.

Onderzoek NOS

De NOS deed kort na de moord op Lisa een kleinschalig onderzoek via een poll op de Instagram van NOS Stories. Ongeveer 6000 vrouwen reageerden hierop. De eerste vraag was of vrouwen bang zijn om alleen over straat te gaan. Daarop antwoordden 4000 van de 6000 vrouwen met ‘ja’. Vervolgens werd gevraagd of die angst erger is geworden sinds de moord op Lisa. Van die 4000 vrouwen antwoordden 1600 vrouwen met ‘ja’.

Dat betekent dat 40 procent van de vrouwen al angstig was, maar nu meer angst ervaren. Tegelijkertijd gaf 60 procent aan dat hun angstgevoelens niet zijn toegenomen sinds het incident. Het is dus niet zo dat alle vrouwen of studenten zich angstiger voelen.

Bovendien is een online poll geen representatief wetenschappelijk onderzoek. Deelnemers melden zich zelf aan en de resultaten geven geen volledig beeld van alle studenten of vrouwen in Nederland.

Deskundigen

Dunya Verweij, oprichtster van de feministische actiegroep de Dolle Mina’s, herkent de dynamiek die optreedt na een incident. ‘Wanneer er een moord plaatsvindt op een jonge vrouw, zien veel vrouwen zichzelf in die situatie. Dat vergroot hun gevoel van angst’, aldus Verweij. Volgens haar zorgt dit voor meer alertheid in het dagelijks leven, zoals het vermijden van donkere straten of het vaker samen naar huis fietsen.

Documentairemaakster Jessica Villerius heeft voor haar werk veel onderzoek gedaan naar moord op vrouwen. ‘Ik denk niet zozeer dat de moord op Lisa ons banger heeft gemaakt. Ik denk eerder dat vrouwen nu ervaren dat ook mannen snappen dat we dagelijks zorgen hebben over onze veiligheid. Sinds de moord vragen mannen in mijn omgeving daar ineens naar, terwijl ze dat in 25 jaar nooit eerder deden,’ aldus Villerius.

Volgens Villerius symboliseert dit incident voor veel vrouwen hun ergste nachtmerrie. Alleen onderweg, in het donker, slachtoffer worden van een willekeurig geweldsmisdrijf. Zulke misdrijven zijn zeldzaam, maar de angst is er alsnog. ‘Die angst speelt al veel langer. Vrouwen spreken nu openlijker over jarenlange ervaringen met intimidatie, lastigvallen en grensoverschrijdend gedrag. De kans dat je daar als vrouw mee te maken krijgt in je leven, is heel groot.’

Daarnaast vertelt Villerius dat juist in het studentenleven die alertheid al zichtbaar is. Veel jonge vrouwen spreken af elkaar te appen zodra ze veilig thuis zijn, zelfs als ze samen hebben gefietst. ‘Er is dus al een flinke mate van awareness van hoe kwetsbaar jonge vrouwen zijn, vooral in de avond of in het donker’, aldus Villerius.

Verder meldt Villerius dat de oplossing bij de opvoeding ligt. ‘De verandering begint echt bij de opvoeding van jongens. Zij moeten leren dat het niet normaal is om zich op te dringen of intimidatie weg te lachen.’

Eerder onderzoek CBS

Cijfers van het CBS laten zien dat gevoelens van onveiligheid al langere tijd voorkomen. Vrouwen voelen zich vaker onveilig op straat dan mannen. De moord op Lisa past in een bredere maatschappelijke discussie over veiligheid en straatintimidatie. Door de moord zijn jonge vrouwen en studentes geraakt. Dat betekent niet dat iedereen van de vrouwen angstiger is geworden.

Conclusie

De claim van de Nationale Onderwijsgids is te breed geformuleerd. De NOS-poll laat zien dat een grote groep vrouwen zich inderdaad angstiger voelt na de moord, maar dit geldt voor minder dan de helft van de ondervraagden. Deskundigen bevestigen dat angstgevoelens tijdelijk kunnen toenemen en dat vooral jonge vrouwen zich geraakt voelen. Tegelijk ontbreekt hard bewijs dat er sprake is van een structurele toename van angst onder alle vrouwen.

Oordeel

Ongefundeerd. De claim is niet goed te verifiëren. Het is onvoldoende onderbouwd met bronnen.