In een artikel van het AD wordt geschreven dat Nederland naar schatting 170.000 mensen telt die als psychopaat gekwalificeerd kunnen worden. Dit zou gebaseerd zijn op de uitkomst van een onderzoek dat ongeveer 1% van de bevolking psychopathische trekken vertoont. Nu is de vraag: Kan het AD beweren dat naar schatting 1% van de Nederlandse bevolking een psychopaat is?

Bron en context

Het AD verwijst naar psychopathie in de algemene bevolking en beweert dat dit percentage in Nederland op 1% ligt. Niet alleen dat, maar ook zet het AD in de kop dat er 170.000 psychopaten in Nederland zijn. De 1% is vaak geciteerd in wetenschappelijke literatuur en wordt gebruikt om te illustreren dat psychopatie niet beperkt is tot gewelddadige criminelen, maar ook voorkomt in andere sociale contexten, zoals onder andere leidinggevenden, artsen en/of militairen.

Analyse van de bewering

Het gebruik van 1% als standaard voor de prevalentie van psychopatie is een algemene schatting, maar het is belangrijk te beseffen dat deze schatting voortkomt uit onderzoek dat voornamelijk is uitgevoerd in forensische instellingen. Grootschalige studies in de algemene bevolking zijn schaars. Daarom is de gebruik van dit percentage naar de gehele bevolking van Nederland, zonder aanvullende kanttekening of context niet correct.

Bovendien blijkt uit psychologisch onderzoek dat de kenmerken van psychopatie niet precies zijn verdeeld over de bevolking en dat niet elke persoon die als psychopaat wordt gekwalificeerd, deze diagnose daadwerkelijk heeft. De schattingen zijn vaak gebaseerd op kleinere steekproeven, waardoor de cijfers minder betrouwbaar zijn. Hiernaast is het onderzoek van “Hare Psychopathy Checklist” in Noord-Amerika en Canada uitgevoerd op een kleine testgroep. De uitkomst van deze groep hoeft dus niet per se gelijk te zijn aan de bevolking van Nederland.

Expertopinies

“Hoewel de 1%-schatting gangbaar is, is het belangrijk om voorzichtig om te gaan met deze cijfers”, zegt Josanne van Dongen. Ze is professor op de Erasmus universiteit in Rotterdam. Ze benadrukt dat de complexe aard van psychopathie en de verschillende manieren waarop deze kan worden gemeten, betekenen dat er meer nuance nodig is in de discussie over het percentage psychopathie in de bevolking.

De claim dat Nederland 170.000 psychopaten telt op basis van een 1%-schatting kan misleidend zijn. Hoewel de 1%-regel een basis heeft in een onderzoek, is deze niet noodzakelijk representatief voor de gehele bevolking van Nederland. Dit aantal moet worden beschouwd als een brede schatting die niet zonder meer als feit kan worden aangenomen. Het AD geeft dit ook wel licht aan verder in het Artikel. Echter is de rekensom van 1% van de bevolking naar een concreet cijfer van 170.000 Nederlanders die psychopaat zijn misleidend. Vooral als het AD dit ook nog in de kop zet, want daar staat letterlijk: Nederland telt 170.000 psychopaten. Dit is onjuist.