Sociale media zijn niet meer weg te denken uit het leven van jongeren. Toch blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit dat de invloed ervan op het mentaal welzijn niet voor iedereen hetzelfde is. Voor sommige jongeren werkt sociale media juist verbindend, terwijl anderen er gestrest of onzeker van raken.
Het onderzoek, uitgevoerd door Beyens en haar collega’s in 2020, volgde meer dan 300 middelbare scholieren gedurende drie weken. De jongeren hielden dagelijks bij hoeveel tijd ze op sociale media doorbrachten en hoe ze zich voelden. Die gegevens werden vervolgens vergeleken met hun persoonlijkheidskenmerken, zoals zelfvertrouwen en gevoeligheid voor sociale vergelijking.
Uit die analyse blijkt dat jongeren die van nature onzekerder zijn, sneller negatieve effecten ervaren van sociale media. Zij vergelijken zichzelf vaker met anderen op platforms als Instagram en TikTok en voelen daardoor meer druk om te presteren of er ‘goed uit te zien’. “Bij jongeren met een zwakker zelfbeeld werkt sociale media als een vergrootglas,” schrijven de onderzoekers. “Het versterkt wat er al is: onzekerheid wordt groter, succes lijkt verder weg.”
Toch is het niet alleen slecht nieuws. Jongeren die sociale media vooral gebruiken om contact te houden met vrienden, of die minder gevoelig zijn voor online vergelijking, voelen zich vaak juist beter. Voor hen biedt het internet een plek om erbij te horen of zichzelf te uiten.
De onderzoekers benadrukken daarom dat het belangrijk is om niet alle jongeren over één lijn te trekken. Waar de één ontspanning vindt in het scrollen, ervaart de ander stress of prestatiedruk. Volgens het onderzoek ligt de sleutel in bewust online gedrag: jongeren moeten leren nadenken over wat ze volgen en waarom.
Maar prestatiedruk ontstaat niet alleen online. Ook thuis, in gezinnen, kunnen verwachtingen meespelen, bewust of onbewust. Ik ga in gesprek met Lente van der Brink, dochter van CDA’er Bart van der Brink, en docent Raimke Groothuizen. Samen onderzoeken we hoe familie invloed kan hebben op de druk die jongeren voelen. Luister hieronder de reportage.
