Het is nog vroeg in de ochtend de gangen van het ziekenhuis zijn stil, op het zachte geluid van een dweil en een rijdende kar na. Waar artsen en verpleegkundigen zich voorbereiden op een nieuwe dag vol zorg, zijn anderen al uren bezig. Zij zorgen ervoor dat de afdelingen schoon en veilig zijn.
Schoonmakers spelen een stille, maar cruciale rol in de zorg. Zonder hen zou geen operatie veilig kunnen plaatsvinden en geen patiëntkamer hygiënisch genoeg zijn om te herstellen. Volgens de Nederlandse Vereniging van Schoonmaakbedrijven werken er in Nederland ruim 120.000 schoonmakers in de zorgsector. Hun werk gaat veel verder dan schoonmaken alleen: het is een essentieel onderdeel van infectiepreventie. Uit onderzoek van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu blijkt dat een goed schoonmaakprotocol het risico op ziekenhuisinfecties met wel dertig procent kan verlagen. Jaarlijks lopen in Nederland naar schatting 100.000 patiënten een infectie op tijdens hun verblijf in het ziekenhuis, iets wat schoonmakers helpen voorkomen.
Inge Ras begint haar werkdag op de operatieafdeling. ‘Je moet weten wat je doet,’ vertelt ze terwijl ze doekjes sorteert. ‘Een knop of bed leuning kan besmet zijn, dus alles heeft zijn vaste volgorde.’ Ze werkt geconcentreerd en precies. De protocollen die ze volgt, zijn opgesteld volgens de richtlijnen van de Werkgroep Infectiepreventie. Daarin staat exact beschreven hoe elke ruimte gereinigd moet worden en met welke middelen. Elk detail telt.
Het werk is zwaar en vraagt veel discipline. Inge Ras vertelt dat ze vaak vroeg begint, nog voordat de eerste artsen op de afdeling verschijnen. ‘Het is soms best pittig,’ zegt ze, ‘maar je weet waarvoor je het doet. Alles moet schoon zijn, want hier draait het om gezondheid.’
Volgens onderzoek van het Nederlands Toegepast Natuurwetenschappelijk Instituut ervaren schoonmakers in de zorg hun werk als zinvol, maar fysiek belastend. Meer dan de helft werkt onregelmatige diensten, vaak in de vroege ochtend of late avond. Toch zegt ruim tachtig procent trots te zijn op hun bijdrage aan de patiëntenzorg. Inge Ras begrijpt dat goed. ‘Je ziet mensen binnenkomen in paniek en later weer naar huis gaan, opgelucht. Dan denk ik: ik heb daar, op mijn manier, ook iets aan bijgedragen.’
Haar werk blijft vaak onopgemerkt, maar zonder schoonmakers zou het ziekenhuis niet kunnen draaien. Zij zorgen ervoor dat elke patiënt in een schone, veilige omgeving kan herstellen, dag na dag, vaak nog voor de zon opkomt.
