Op Prinsjesdag 2025 klonk in de Troonrede een duidelijke waarschuwing: de samenleving raakt steeds meer gepolariseerd, politici praten te vaak langs elkaar heen en de urgentie voor verandering is groot. Voor veel jongeren kwam die boodschap van de koning niet als een verrassing. Zij verliezen namelijk al langer het vertrouwen in de politiek en in instellingen van de monarchie, zoals het koningshuis. Cijfers van het CBS en het SCP laten zien dat dit geen momentopname is, maar een structurele verschuiving in vertrouwen, betrokkenheid en verwachtingen onder jongeren.

Het vertrouwen van jongeren in de politiek staat stevig onder druk. Volgens het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) daalde het vertrouwen in de regering onder hogeropgeleiden van 60 naar 52 procent. Het CBS meldt bovendien dat slechts een derde van de Nederlanders vertrouwen heeft in de Tweede Kamer. Ook onder jongeren van 15 tot 25 jaar zet die dalende trend zich door.

Tegelijkertijd laten jongeren steeds meer hun stem horen in de samenleving. Ze nemen steeds vaker deel aan demonstraties en maatschappelijke initiatieven, dit blijkt uit CBS-cijfers. Hun betrokkenheid groeit dus, maar dat zet zich niet om in meer vertrouwen in de politiek, integendeel het lijkt alleen maar verder af te nemen.

De Troonrede van dit jaar maakte die spanning in de samenleving nog is duidelijk. Koning Willem-Alexander riep partijen op om “op een volwassen manier” de polarisatie te bestrijden. Toch bood de Miljoenennota weinig nieuws, dit mede door het demissionaire kabinet. Voor veel jongeren kan dit als stilstand voelen: grote thema’s zoals de woningnood en het klimaat blijven gewoon liggen.

De oorzaken van het afnemende vertrouwen zijn verschillend: beleidsstilstand, gebrek aan transparantie en de kloof tussen politieke beloften en zichtbare resultaten. De gevolgen zijn duidelijk zichtbaar: minder vertrouwen in partijen en instituties, en een groeiende ontwikkeling waarin naar andere vormen van maatschappelijke invloed wordt gezocht.

Het koningshuis ligt minder onder vuur dan de politiek, maar ook daar neemt de populariteit onder jongeren merkbaar af. Waar komt die dalende populariteit vandaan, en wat kan het koningshuis doen om jongeren opnieuw aan zich te binden? Die vragen stonden centraal in de Spotlight Studio, in gesprek met Anne Gordijn, koningshuisverslaggever bij het ‘AD’.