Helaas werkt een huwelijk soms niet en beslissen beide partners om uit elkaar te gaan. Als hier kinderen bij betrokken zijn, is dat natuurlijk een extra verdrietige zaak. De BBB schrijft hier ook in haar verkiezingsprogramma over. Daarin staat: “Complexe echtscheidingen doen een groot beroep op jeugdzorg en jeugdbescherming. Kinderen raken beschadigd en dit beïnvloedt hun verdere leven.”
Vooral dat laatste is interessant. Nergens in het programma worden verdere details gegeven. Niet over wat een “complexe” echtscheiding dan precies is en ook niet op welke manier kinderen “beschadigd” raken en dit de rest van hun leven “beïnvloeden”. Het onderwerp wordt verder met rust gelaten. Heeft de BBB gelijk? Raken kinderen door complexe echtscheidingen beschadigd en beïnvloeden deze scheidingen de rest van hun leven?
Scheidingen in Nederland
Om antwoord te kunnen geven, moeten wij eerst naar het aantal scheidingen in Nederland kijken. In 2023 eindigden 24.310 huwelijken in een echtscheiding. In datzelfde jaar scheidden de ouders van 22.796 kinderen. Bovendien waren er naar schatting ruim 20 duizend kinderen van wie de ouders uit elkaar gingen, zonder dat ze getrouwd waren. Als wij ons op kinderen gaan focussen, dan zien wij dat in 2023 24.310 echtparen uit elkaar gingen, waarvan 51,6 procent een of meer kinderen had, zo meldt het CBS.
Complexe scheidingen
De definitie van een complexe scheiding is: “Een scheiding waarbij ouders door ernstige en aanhoudende conflicten het welzijn en belang van hun kinderen uit het oog verliezen.” Daarbovenop komt ook dat de ouders het wederzijdse belang gaandeweg kwijtraken. Risicofactoren van zo’n complexe echtscheiding zijn, onder andere: geweldsproblemen, traumatische ervaringen en alcohol- en drugsverslaving. Deze factoren verhogen het stressniveau in huis, wat weer kan leiden tot meer ruzies.
Van alle scheidingen is ongeveer 10 tot 15 procent een vechtscheiding. De gevolgen voor kinderen kunnen wisselend zijn, zo meldt het Nederlands Jeugdinstituut. De meeste gezinnen zijn na twee jaar weer in balans. Siegrid Harms is kinderpsycholoog en werkt onder andere met kinderen die met scheidingen te maken hebben gehad. “Elk kind is natuurlijk anders. Om nou te zeggen dat ‘elk kind’ beschadigd raakt van een complexe scheiding, dat is generaliserend. Verschillende omstandigheden spelen een rol. Wanneer één of beide ouders bijvoorbeeld stimuleren dat het kind over de scheiding met iemand gaat praten, kan dat erg belangrijk zijn.”
Negatieve gevolgen
Wanneer er sprake is van een complexe scheiding, heeft dit voor ongeveer tien procent van de kinderen specifieke negatieve gevolgen. Dit kan gaan van ernstige stress tot het niet meer willen zien van een ouder en zelfs parentificatie, een kind dat de rol van ouder overneemt. De wet spreekt over ernstige problemen als: ‘ernstig nadeel voor de geestelijke of lichamelijke ontwikkeling van een kind.’ Het is lastig om precies te omschrijven wanneer daar sprake van is, maar de eerder genoemde problemen zijn overduidelijk ernstige problemen. Kinderen die zo’n complexe scheiding hebben meegemaakt en daar de negatieve gevolgen van hebben ondervonden, zullen in een latere fase van hun leven vaker problemen in hun eigen relaties ondervinden.
Conclusie
Ja, de claim in het verkiezingsprogramma van de BBB klopt, maar met de nodige kanttekeningen.
Wanneer ouders uit elkaar gaan, is dat voor elk kind een heftige gebeurtenis. De conflicten en spanningen die zo’n scheiding met zich meebrengt, kunnen negatieve effecten hebben op de ontwikkeling en het welzijn van een kind. Echter raakt niet elk kind levenslang beschadigd. Andere factoren, zoals de veerkracht van het kind, de manier waarop ouders met de scheding omgaan en hulp van buitenaf kunnen het effect dat een scheiding op het kind heeft, verminderen.
