Claim
‘50% van de verdachten van seksuele misdrijven is allochtoon.’
Oordeel
Waar.
De bewering
Runner-up Sebastiaan Stöteler van de PVV legde in het WNL-debat deze stelling op: ‘Nederland verziekt: 50% van de verdachten van seksuele misdrijven is allochtoon.’ Annabel Nanninga, nummer twee op de lijst van JA21, quote dit opnieuw op X. Het eerste deel is een mening, waar JA21 en PVV het mee eens zijn. Aan de andere kant zijn GroenLinks-PVDA en VVD tegen de stelling is het debat.
Hoewel het eerste deel van de stelling een mening is, bestaat het tweede deel volledig uit feiten. Klopt het dat 50% van de verdachten van seksuele misdrijven allochtoon is? Om dat te bepalen moeten er naar twee dingen gekeken worden: definities van woorden en de cijfers.
Definities van woorden
Wanneer is iemand een ‘allochtoon’? Iedereen verstaat iets anders onder de woorden ‘buitenlander’ of ‘allochtoon’. Want niet iedereen met een niet-Nederlandse afkomst is meteen een ‘buitenlander’. De Dikke van Dale online geeft een duidelijke definitie op het woord allochtoon: “Iemand die van elders afkomstig is”. Ook geeft het woordenboek aan hoe het CBS een allochtoon definieert: “iemand van wie minimaal één van de ouders in het buitenland geboren is”. Met allochtoon in de cijfers, worden dus twee generaties meegerekend; migranten die in het buitenland geboren zijn en hun kinderen.
Ook is het belangrijk om duidelijk te hebben dat deze stelling gaat over ‘verdachten’ en dat dit niet automatisch ‘daders’ zijn. Om dit duidelijk te krijgen, praat ik met criminoloog Jasper van der Kemp. “Verdenkingen komen niet uit de lucht vallen, maar op zo’n moment staat er nog helemaal niets vast. Het is een lastige situatie, want mensen krijgen het gevoel om zich te verantwoorden omdat ze bij een bepaalde bevolkingsgroep horen. Er moet vooral goed gekeken worden wat er met cijfers bedoeld wordt; wat is het verhaal achter de cijfers. Op die manier ontstaat er zo min mogelijk onevenwichtigheid.”
De cijfers
Om te beginnen met het checken van de feiten, zijn cijfers cruciaal. Het zoeken naar de woorden “verdachten”, “seksueel misdrijf”, “afkomst en cijfers brachten mij bij het CBS. Het centraal bureau voor statistiek hadden een tabel waar seksueel misdrijf tegenover migratieafkomst te staan. Dit waren alleen wel cijfers tot 2022 en dus niet bruikbaar voor de factcheck.
Daarna ben ik opzoek geweest naar onderzoeken op Nexis Uni met dezelfde woorden, maar geen resultaten. Na meer google zoekopdrachten kwam ik uit bij een AD bericht waarin een onderzoek werd aangehaald dat bijna 90% van de daders van seksuele uitbuiting een migratieachtergrond heeft. Dit onderzoek had twee grote nadelen: seksuele uitbuiting is iets anders dan seksuele misdrijven en het onderzoek was alleen gedaan in het zuiden van Nederland. Verder heb ik geen onderzoek kunnen vinden die specifiek voor de claim bruikbaar was.
Toen ben ik contact gaan zoeken met Annabel Nanninga, die de stelling gequote heeft, en WNL op Zondag, die aangaf tijdens het debat dat de feiten klopte. Van beide kreeg ik snel reactie terug en verwezen ze mij naar het CBS, waar WNL op Zondag mij wees op een recente dataset van het CBS.
Na de dataset volledig te analyseren kwamen daar dé cijfers uit waaruit blijkt dat deze claim waar is. In het bestand gaat het om cijfers over zedenmisdrijven, oftewel zedendelict wat seksueel misdrijf betekent. Deze cijfers worden bijgehouden vanaf 2022 tot augustus 2025.
Uit deze cijfers blijkt dat in het jaar 2022 tot nu gemiddeld 54% van de verdachten een migratieachtergrond heeft en dus een ‘allochtoon’ is. Dit bevestigd niet alleen de claim, maar laat zelfs zien dat het nog hoger is dan 50%. Hoewel 2025 nog niet is afgelopen, staat het percentage tot augustus 2025 zelfs op 60%. Het loopt in deze vier jaar nagenoeg elk jaar op.
Conclusie
De claim, 50% van de verdachten van seksueel misbruik is allochtoon, is waar. Het is zelfs ‘meer’ dan waar, aangezien het gemiddelde percentage nog iets hoger ligt. Hoewel deze cijfers iets zeggen over de verdachten, zegt het niet direct iets over de daders. Hierop moet duidelijk gelet worden, zodat er geen snelle conclusies worden getrokken over bepaalde bevolkingsgroepen. Iedereen is anders en niemand is zomaar een ‘verdachte allochtoon’.
