MAARSSEN – In het brugwachtershuisje in Maarssen wordt aankomende zondag 19 oktober voorgelezen door schrijfster Emily Kocken. Zij leest voor uit haar nieuwe werk Adoptica, dat vertelt over haar leven als adoptiekind en dat van haar man Adam, die eveneens werd afgestaan. Het gaat ook over het Amerika van de fifties en sixties, waar haar Nederlandse ouders haar en haar broertje adopteerden. Emily Kocken vertelt meer over waarom ze dit doet en hoe de dag eruit gaat zien.

Schrijver en kunstenaar: nieuwe werken en voorleesdag

‘Ik ben schrijver en beeldend kunstenaar, en verdeel mijn tijd tussen deze twee disciplines. Op het gebied van beeldende kunst heb ik momenteel een tentoonstelling in Rotterdam, en dit najaar volgt een tentoonstelling in Amsterdam. Wat het schrijven betreft, heb ik onlangs mijn nieuwe boek Adoptica uitgebracht, en ik ben nu bezig met de voorbereidingen voor de voorleesdag aanstaande zondag.’

Voorlezen aan het water in het brugwachtershuisje van Maarssen

‘Ik heb ervoor gekozen om in Maarssen voor te lezen vanwege het ontzettend leuke brugwachtershuisje en omdat het onder leiding staat van de geweldige Marcel. Zelf woon ik in Loenen aan de Vecht, en in het voorjaar had ik in datzelfde brugwachtershuisje een kleine tentoonstelling. Het is een piepkleine ruimte, wat je dwingt tot scherpe keuzes. Ik heb toen veel werk speciaal voor het huisje gemaakt en laten inlijsten. De samenwerking met Marcel vond ik ontzettend fijn. Na afloop vroeg hij of ik nog eens iets wilde doen op die plek, wat ik erg leuk vond. Ik ging langs met een paar ideeën, waarop Marcel met een heel wild plan kwam: of ik mijn hele boek wilde komen voorlezen. Mijn reactie was meteen: “Ja! Dat gaan we doen. ”Het brugwachtershuisje is daar perfect voor: het is klein, heeft een bijzondere sfeer, ligt prachtig aan het water, en het voelt bijna alsof je in een huiskamer zit.’

Waar performance en voorlezen samenkomen

‘Het idee om er een voorleesdag van te maken is ontstaan omdat ik zelf voorgelezen worden altijd heel fijn heb gevonden. Ik heb jarenlang in het onderwijs gewerkt, en ook in de kinderopvang. Daar ben ik een paar jaar geleden mee gestopt, omdat ik al zoveel andere dingen deed. In die tijd las ik veel voor en stimuleerde ik het lezen bij kinderen dat is dus ook een persoonlijke motivatie om dit te doen. Daarnaast probeer ik vanuit mijn achtergrond als beeldend kunstenaar het voorlezen te benaderen als een vorm van performance. Tijdens het voorlezen voer ik handelingen uit die op zichzelf ook een kunstvorm zijn. Dat klinkt misschien wat abstract, maar het idee is dat het voorlezen een afgebakende handeling wordt: je begint op een bepaald moment, eindigt op een bepaald moment, en legt van tevoren vast hoe lang het duurt. Ik heb dit soort performances eerder gedaan, al niet eerder met het voorlezen van een heel boek. Zo had ik in de Bijlmer een studio waar ik werkte aan een groot project rond vogels. Ik maakte tekeningen en voerde de vogels op vaste tijden, bij zonsopgang. Die herhaling en structuur, het ritueel van iets doen op een vast moment bevat voor mij een bijzondere schoonheid.

De kunst van het voorlezen vraagt ook voorbereiding

‘Om me voor te bereiden op de voorleesdag oefen ik met het lezen van het boek en kijk ik wat voor mij goed werkt. Als ik merk dat het te lang gaat duren, overweeg ik bepaalde stukken weg te laten. Ik neem mezelf ook op tijdens het lezen, zodat ik kan horen hoe ik klink en of ik duidelijk articuleer. Dat doe ik op verschillende momenten van de dag, omdat het voor je stem best zwaar kan zijn. Daarnaast bereid ik me voor op mogelijke situaties. Wat doe ik bijvoorbeeld als mensen tussendoor gaan praten, of als er vragen komen? Daar maak ik een lijstje van, zodat ik van tevoren kan bedenken hoe ik daarmee om wil gaan. Tijdens de dag zelf is er ook een vrijwilliger van het huisje aanwezig die, indien nodig, mensen kan aanspreken. Zo kan ik me volledig blijven concentreren op het voorlezen. Eigenlijk lijkt het me ook wel grappig als er iets onverwachts gebeurt, stel dat er ineens een groep mensen binnenkomt met patat of iets dergelijks, dan zou ik gewoon doorgaan met voorlezen. Als dat gefilmd zou worden, zou het juist iets heel echts en authentieks hebben. Anders blijft alles misschien wat té netjes. In het boek vertel ik mijn persoonlijke verhaal, waarin ook best heftige stukken voorkomen. Soms vraag ik me af of dat wel geschikt is als er bijvoorbeeld gezinnen met kinderen aanwezig zijn. Daarom wil ik vooraf beslissen of ik alles ga voorlezen of bepaalde passages oversla. En tot slot: een goede voorbereiding betekent voor mij ook op tijd naar bed gaan dat hoort er natuurlijk ook bij.’

Luisteren, ervaren en verbinden

‘Ik hoop dat de bezoekers tijdens de voorleesdag ontspannen zijn en dat de sfeer voor iedereen prettig is. Of ze nu een uurtje komen luisteren of de hele dag blijven. Ik wens dat mensen het fijn zullen vinden om naar mijn stem te luisteren. Het boek dat ik voorlees is persoonlijk en gaat over adoptie. Mijn hoop is dat mensen tijdens de voorleesdag meer inzicht krijgen in dit onderwerp, of juist rust vinden in hun eigen ervaringen met adoptie. Uiteindelijk hoop ik dat het voorlezen bijdraagt aan meer begrip en empathie.’