Hoewel Nederland zich graag progressief noemt als het om seksualiteit gaat, blijkt in de praktijk dat de manier waarop kinderen seksuele voorlichting krijgen sterk verschilt per school. Zo stelt ook Leonie Befort, gezondheidsadviseur relationele en seksuele relaties bij de GGD Amsterdam: ‘De ene school geeft seksuele voorlichting vanaf groep drie, de ander doet dit pas in groep acht of zelfs het liefst helemaal niet’.

Volgens het meest recente onderzoek van Rutgers, het Nederlands expertisecentrum voor seksualitiet, besteedt inmiddels 96 procent van de basisscholen aandacht aan seksuele en relationele vorming. Toch zegt dat weinig over de ervaringen van leerlingen zelf: uit een zelf samengestelde enquête blijkt dat 63 procent van de ondervraagden géén uitgebreide seksuele voorlichting heeft/heeft gehad en 51,9 procent zegt vrijwel niks gehad te hebben aan deze lessen.

‘Het is alleen verplicht voor scholen om aandacht te besteden aan seksuele diversiteit’, legt Befort uit. ‘Voor de rest zijn de keuzes die ze maken in welke onderwerpen ze wel en/of niet behandelen, volledig aan de school’.

Dit zorgt volgens Befort voor grote verschillen tussen leerlingen op het gebied van seksuele ontwikkeling. Waar de ene school al uitgebreid praat over concepten als genderidentiteit, consent en online (seksueel) gedrag, praat de ander alleen over de basis van het voortplanten. ‘Het is een persoonlijke missie van mij om de ongelijkheid binnen de voorlichting op te lossen’, zegt Befort. ‘Alle kinderen hebben namelijk recht op gelijk onderwijs’.

De GGD probeert scholen te ondersteunen met trainingen en meerdere overlegmomenten. ‘We werken samen met scholen en hebben regelmatig vergaderingen over waar de moeilijkheden liggen. Hier helpen wij dan bij’, vertelt Befort. Toch blijven er scholen waar het onderwerp van seksuele voorlichting moeilijk ligt. ‘In ons geval (Amsterdam) zien wij dat in sommige stadsdelen het onderwerp van voorlichting nog erg gevoelig ligt’, zegt Befort.

Uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat culturele achtergrond en religieuze normen nog steeds invloed hebben op hoe open er over seksualiteit wordt gesproken, zowel thuis als op school. Bovendien laat de documentaire 2DOC: Sexual Healing van de BNNVARA zien hoe jongeren nog altijd te maken hebben met taboes en schaamte, ondanks de vooruitgang binnen het onderwijs.

Hoewel er steeds meer aandacht is voor seksuele vorming, blijft dit in de praktijk complex. Want zelfs als scholen de juiste lessen aanbieden, verdwijnen taboes en schaamte niet vanzelf. En precies daar ligt dus een uitdaging: hoe maak je seksualiteit bespreekbaar zonder dat dit als ongemakkelijk wordt ervaren, en hoe doorbreek je stiltes (en taboes) die al op jonge leeftijd ontstaan?

In de audioreportage hieronder duiken we in de wereld van seksuele voorlichting anno 2025. Hoe leren kinderen tegenwoordig over seksualiteit, consent en grenzen? En lukt het scholen en organisaties om hardnekkige taboes te doorbreken? Je hoort Gita Buhari van stichting Sex Matters en Leonie Befort van de GGD Amsterdam. Zij vertellen allebei over de vooruitgang, de uitdagingen en het belang van openheid in de klas.