Uit een nieuw rapport van the Planetary Boundaries Science Lab blijkt dat wij zeven van de negen planetaire grenzen hebben overschreden. De nieuwst overschreden grens is oceaanverzuring. Deze planetaire grenzen zijn geïdentificeerd als cruciaal voor het functioneren van het huidige aarde systeem.

Oceaanverzuring is een aanhoudende verlaging van de pH waarde van onze oceanen. Dit fenomeen wordt veroorzaakt doordat de oceaan CO2 uit de atmosfeer opnemen. In de oceaan reageert deze CO2 met water en vormt koolzuur. Door dit chemische proces is er minder kalk beschikbaar in de oceaan. ‘Dat zie je nu eigenlijk gebeuren, dat de pH-waarde in de oceaan echt serieus lager begint te worden. Het effect wat je dan gaat krijgen op koraal en ook alle schelpdieren is dat ze veel minder goed kunnen groeien en hebben een minder stevig skelet’ zegt Max Janse, curator van Burgers’ Zoo Ocean.

Oceaanverzuring is een groot gevaar voor het voortbestaan van veel organismen in de oceaan. Doordat de pH-waarde daalt is er minder kalk beschikbaar voor dieren als schelpdieren, koraal en plankton om hun exoskelet van te maken. Met name die laatste twee zijn zeer belangrijk voor de leefbaarheid van onze planeet. Plankton vormt de basis van alle voedselketens in de oceaan en is daarnaast cruciaal voor zuurstofproductie op aarde.  ‘Koraalriffen zijn eigenlijk de kraamkamer van de oceaan, heel veel dieren en plantenleven is afhankelijk van koraalriffen. Als die verdwijnen zal daardoor ook het grote ecosysteem, de oceaan zelf in de problemen komen’ legt Janse. Ongeveer 25% van de vissen in de oceaan is afhankelijk van koraalriffen. ‘En daar zit natuurlijk ook al een gigantische druk op als je ziet hoeveel er gevist wordt en hoeveel vervuiling er is, los van de oceaanverzuring’. Janse werkt veel samen met onderzoekers en veel van die onderzoekers komen in Burgers Zoo kijken bij het koraal en zeggen dan tegen hem ‘Oh ja Max, zo was het koraalrif vroeger en dan praten we over 20 á 30 jaar geleden’.

Burgers’ Zoo heeft één va de grootste koraalrifaquaria ter wereld en de grootste van Europa. ‘De eerste vraag die ik ook heel vaak krijg is: kun je die koralen niet terug zetten in de natuur?’. Janse legt uit dat dit wel iets is waar zij bij Burgers’ Zoo naar aan het kijken zijn. ‘Ik denk dat dat nu nog niet zo heel veel zin heeft’. Hij legt uit dat de omstandigheden op dit moment zo slecht zijn dat ze dan binnen enkele jaren sterven. ‘We proberen toch een soort ark-functie te krijgen. ‘Dus dat we koralen wel hier op kunnen slaan, zodat wanneer de omstandigheden veranderen we ze wel kunnen uitzetten’. Daarnaast vertelt Janse dat ze veel samen werken met Universiteiten om te kijken of ze koraal weerbaarder kunnen maken tegen verandering.

Naast oceaanverzuring is klimaatverandering zelf ook een grote bedreiging voor koraalriffen. Door warmer zeewater komt koraalverbleking steeds vaker voor. Koraal bestaat uit miljoenen kleine diertjes, genaamd poliepen, die samen een kalkskelet vormen. Deze dieren vormen een symbiotische relatie met een algje. Het algje krijgt bescherming binnen het kalkskelet en biedt daarvoor in de plaats voedsel aan de poliep. Overigens zorgt het algje voor de kleur van het koraal. Onder te veel stress zoals bijvoorbeeld te warm water wordt het algje echter uitgestoten, waardoor het koraal geen energiereserves meer heeft.

Zonder koraalriffen gaat de leefbaarheid van de oceaan hard achteruit. ‘Het gaat wel echt serieus hard’ legt Janse uit. ‘En ik denk dat mensen echt niet realiseren hoe hard het gaat en hoeveel effect het op een gegeven moment gaat hebben op de hele wereld’.