Het risico op vogelgriep is zeer hoog, meldt het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Dat was al even te verwachten aangezien het aantal uitbraken van dit seizoen (2025-2026), het aantal uitbraken van de vorige twee seizoenen al had overtroffen. De eerste uitbraak vond plaats op 7 oktober in het Drentse dorpje Gasselternijveenschemond en nog geen anderhalve maand later is de vogelgriep al op 16 andere locaties in Nederland vastgesteld en dan worden de uitbraken in het Duitse en Belgische grensgebied nog niet eens meegeteld. Volgens Wageningen Bioveterinary Research zit het vogelgriepvirus in een crisisfase, maar welke gevolgen heeft dit eigenlijk voor de mens? Kamerlid Ines Kostic (Partij Van De Dieren) beweert het volgende: “We hebben in Nederland de grootste pluimvee dichtheid van Europa, zes keer zo groot als gemiddeld in Europa. Dit zorgt voor een hoog risico op een uitbraak voor de mens gevaarlijke variant van de vogelgriep.”
Nederland heeft uitgezonder van al het water een totale landoppervlakte van 33.671 vierkante kilometer. Uit cijfers van het CBS over de landbouwtelling van 2025 blijkt dat er 1680 pluimveebedrijven zich bevinden op Nederlandse bodem. Hoewel de aantallen continu zullen verschillen door geboorte, sterfte en transport gaf dezelfde landbouwtelling aan dat er verspreid over deze 1680 pluimveebedrijven 88.719.800 pluimveedieren leven.
https://opendata.cbs.nl/#/CBS/nl/dataset/81302ned/table?ts=1763645836318
In dit geval gaat het om pluimveedieren die geteld zijn in de pluimveebedrijven, maar dan zijn nog niet alle pluimvee dieren van pluimveehouders en wilde pluimveedieren in Nederland geteld. Toch is er wel een daling gaande als we kijken naar het aantal kippen in Nederland. Voorheen waren de aantallen constant boven de 100 miljoen, maar sinds 2015 vindt er een constante daling plaats tot onder de 90 miljoen. Kijkend naar het aantal uitbraken, is ondanks deze daling in het aantal kippen, het aantal uitbraken nog niet verminderd. Wat deze cijfers zeggen in vergelijking met de rest van Europa blijkt uit Europese statistieken.
Volgens Eurostat, onderdeel van de officiële website van de Europese Unie, heeft Nederland de grootste veestapeldichtheid van Europa. Hierbij wordt het aantal Groot Vee-eenheden gedeeld door de totale hectare aan landbouwgrond. Ze kijken naar de landbouwgrond, omdat de totale oppervlakte aan landbouw verschilt per regio. Ook de pluimveedichtheid is in Nederland het grootst. Dit vertelden landbouweconoom van het CBS Cor Pierik en Hoogleraar dierwetenschappen aan de Universiteit Wageningen Simon Oosting in 2023 aan EenVandaag. Uit deze gegevens wordt bevestigd dat de pluimveedichtheid in Nederland ver boven het Europees gemiddelde ligt. Deze is namelijk 10 per hectare, maar in veel gebieden in Nederland ligt dit aantal veel hoger, waardoor de pluimveedichtheid in Nederland inderdaad zes keer zo groot is als in de rest van Europa.
https://agridata.ec.europa.eu/extensions/Geoportal/maps-c21-lsu-ha.html
https://ec.europa.eu/eurostat/databrowser/view/tai09/default/bar?lang=en
Wat zegt deze dichtheid over het risico dat de voor mens gevaarlijke variant van het vogelgriepvirus uitbreekt? Volgens zoönose wetenschapper Wim van der Poel van de Wageningen Bioveterinary Research afdeling van de Wageningen University is de kans dat de mens besmet raakt met dit virus zeer klein. “De mensen die in het verleden besmet raakten door het virus, waren altijd mensen die direct contact hadden met het pluimvee”, legt hij uit. Ook geeft hij aan dat de kans dat Nederlanders in direct contact komen met het pluimvee erg klein is vanwege de hygiëne maatregelen op pluimveebedrijven. “Mocht het virus worden vastgesteld bij trekvogels, dan geld voor de mensen dat ze in dat gebied niet in de buurt moeten komen van de vogels en dan krijgen alle bedrijven met vrije uitloop pluimveedieren een ophokplicht”, zo maakt Wim duidelijk. Dat het verspreidingsrisico groter is door de dichtheid van het pluimvee is volgens Wim erg logisch te beredeneren: “Uiteraard maakt de hoge dichtheid een risico groter, maar nogmaals, er wordt snel gehandeld waardoor de kans dat het virus de mens besmet en zich in de mens vermeerderd echt extreem klein is, maar de kans is logischerwijs groter als je het zo bekijkt”, concludeert Wim van der Poel. Voor nu geldt sinds 16 oktober al een landelijke ophokplicht.
