Als we het verkiezingsprogramma van de Partij voor de Vrijheid (PVV) moeten geloven zijn de boodschappen in de afgelopen tien jaar in prijs verdubbeld. Echter, er staat er geen uitleg of bron bij. Klopt het wel wat de partij zegt?

Dit onderzoek begint eerst met de claim die door de PVV in het verkiezingsprogramma gedaan werd in punt elf: ‘’Neem de boodschappen: de prijzen zijn in de afgelopen tien jaar verdubbeld.’’ Allereerst belde ik het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Zij vertelde mij welke dataset zich het best leende voor mijn onderwerp. Gezien 2025 nog niet ten einde is gekomen heb ik de cijfers van augustus 2015 en augustus 2025 vergeleken. Wel moet je jezelf afvragen wat de PVV bedoelt met ‘de boodschappen’. Is dit voedsel? Of horen huur, energie en andere aankopen hier ook bij? Ik heb alles berekend, zowel voedsel als huur en energie. Belangrijk om te weten is dat de prijsstijging verrekend is met de inflatie.

Wat zegt het CBS?
We beginnen bij voedsel. De cijfers van het CBS kunnen we uitsplitsen in verschillende categorieën. Een overkoepelende naam voor alle ‘boodschappen’ is de categorie ‘voedingsmiddelen’. Als we kijken naar deze categorie is er in tien jaar tijd een prijsstijging te zien van 43,8 procent. Dat is dus niet honderd procent, zoals Wilders beweert.

Econoom Tijmen de Vos is gespecialiseerd in inflatie, de arbeidsmarkt en verdelingsvraagstukken. Tijmen keek naar dezelfde tabel en ook zijn conclusie was dat de uitspraak van de PVV incorrect is. De Vos stelt ook dat de boodschappen met ongeveer veertig procent gestegen zijn. ‘‘Ja, de boodschappen zijn een flink stuk duurder geworden dan tien jaar geleden, maar ze zijn zeker niet verdubbeld.’’

Uitzonderingen
Als we naar specifieke producten kijken zien we dat er vier producten zijn die helemaal of bijna verdubbeld zijn in prijs. Boter, eieren, olijfolie en rund- en kalfsvlees. De prijs van boter is ruim verdubbeld en de prijs van de andere drie producten is met tachtig of negentig procent gestegen. Of deze grote stijgingen leiden tot de uitspraak van Wilders weet de econoom niet. ‘‘Ik denk dat het gewoon goed klonk, verdubbelen klinkt beter dan veertig procent. Ik heb wel vaker het idee dat de PVV een loopje met de waarheid neemt dus dat ze dat hier ook doen is niet verbazingwekkend,’’ aldus de Vos.

Als ik aan hem vraag hoe het kan dat sommige producten duurder worden verklaart hij het volgende: ‘‘Door de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zijn de gasprijzen gestegen, hierdoor werden productiekosten duurder en dus ook de prijs van het product.’’ Verder kan hij ook geen vinger leggen op de reden van bepaalde prijsstijgingen.
De prijs verdubbeling van de boter heeft nog een reden. Volgens een artikel van NU.nl komt dit door het blauwtongvirus in 2024. Door dit virus neemt bij koeien, die dit virus hebben, de melkproductie af.

Stijging van 120 procent
Als we naar verdere stijgingen kijken zien we ook geen verdubbelingen. Alleen tabak is met 120 procent gestegen. Verder zijn er geen verdubbelingen te zien.

De PVV zelf geeft geen reactie als ik vraag naar waar zij deze informatie vandaan halen.
Mijn onderzoek wil ik vervolgen met andere wetenschappelijke bronnen, maar deze zijn er niet. Veel van deze wetenschappelijke artikelen richten zich op duurzaamheid en niet op prijsstijgingen. Echter zeggen de cijfers van het CBS genoeg, de uitspraak in het verkiezingsprogramma van de PVV klopt niet.