In het verkiezingsprogramma van de PVV staat: “Wie géén last hebben van de wooncrisis, zijn statushouders. Sinds 2010 zijn er al zo’n 190.000 sociale huurwoningen mét voorrang aan statushouders weggegeven – zonder dat zij iets aan dit land hebben bijgedragen.” Er staat alleen nergens aangegeven waar die cijfers precies vandaan komen. Klopt die bewering eigenlijk wel?

Om dit uit te zoeken is het handig om eerst een paar dingen op een rijtje te krijgen: De PVV zegt hier dat er in de afgelopen 15 jaar ongeveer 190.000 sociale huurwoningen met urgentie zijn toegewezen aan statushouders. Een statushouder is iemand die asiel heeft aangevraagd in Nederland en daarna een (tijdelijke) verblijfsvergunning heeft gekregen. Zij worden gekoppeld aan een gemeente, die ervoor moet zorgen dat er een woning wordt toegewezen. Vroeger kregen statushouders automatisch urgentie voor een woning, maar na een wetswijziging gaat dat sinds 1 juli 2017 niet meer automatisch. Gemeenten mogen nu zelf bepalen of een statushouder urgentie krijgt. Urgentie krijgt niet iedereen, het is een voorrangsregeling voor mensen in noodsituaties.

Op welke cijfers de PVV de bewering heeft gebaseerd, is lastig te achterhalen. Dat komt niet alleen doordat er geen bron vermeld staat, er lijkt geen enkele instantie te zijn die bijhoudt hoeveel sociale huurwoningen met urgentie aan statushouders worden toegewezen.

De vereniging voor woningcorporaties in Nederland, Aedes, houdt cijfers bij over het aantal corporatiewoningen die zij toewijzen aan statushouders, maar die cijfers gaan maar tot 2012 en daar staat niet bij of die statushouders ook urgentie hadden. Het COA houdt een hele hoop cijfers over asielzoekers bij, maar ze hebben geen beschikbare data over het aantal statushouders dat wordt gehuisvest met voorrang. Ze laten weten de informatie niet paraat te hebben en verwijzen naar de vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Ook die laat weten geen cijfers te hebben en verwijst door naar het CBS. Maar zelfs die houden geen cijfers bij over het aantal statushouders dat met urgentie een sociale huurwoning krijgt toegewezen. Het lijkt daarom niet mogelijk om te berekenen of de bewering klopt.

Wat weten we wel?

In 2022 heeft het CBS voor het laatst gemeten hoe sociale huurwoningen verdeeld zijn. Er kwamen volgens hen toen zo’n 162.500 sociale huurwoningen vrij, daarvan ging ongeveer 7 procent naar statushouders. Volgens het COA gaat gemiddeld 6 tot 10 procent van de sociale huurwoningen naar statushouders. Cijfers van het Aedes laten zien dat er tussen 2018 en 2023 gemiddeld 167,500 corporatiewoningen toegewezen zijn, dat zijn de meest recente cijfers. Met al deze gegevens is er een grove berekening mogelijk. We gaan er voor het gemak even vanuit dat er elk jaar 162.500 sociale huurwoningen vrijkomen en dat daarvan 8 procent naar statushouders gaat. Elk jaar zouden er dan 13.000 sociale huurwoningen aan statushouders toegewezen worden. Over een periode van 15 jaar zouden dat 195.000 woningen zijn, maar dan weten we nog steeds niet of dat ook mét voorrang was.

Bart Lauret is woordvoerder van VluchtelingenWerk Nederland, in zijn functie ziet hij heel vaak verkeerde informatie verspreid worden over dit soort onderwerpen. Het is volgens hem daarom erg belangrijk om zelf onderzoek te doen: “Het is belangrijk dat je niet altijd afgaat op een bron. Als je bijvoorbeeld voortdurend in dezelfde bubbel zit op social media, dan zul je ook alleen berichten krijgen die daarbij passen” Volgens hem is het belangrijk om niet zomaar alles te geloven wat je leest: “Ga op zoek naar alternatieve informatie en als je twijfel hebt, ga naar universiteiten, NGO’s of documenten van de Rijksoverheid als je wilt weten hoe het echt zit.”

Al met al blijkt deze claim ongefundeerd; het zou kunnen kloppen, maar het zou ook zomaar onzin kunnen zijn. Het is niet te controleren hoeveel sociale huurwoningen met voorrang naar statushouders gaan. Er is een verzoek gedaan aan de PVV om de cijfers waarop de claim gebaseerd is aan te leveren, maar daar is nog niet op gereageerd.