Steungroep Dappere Burgers stond woensdag 1 oktober op Utrecht Centraal om te demonstreren voor betere regels met betrekking tot euthanasie. Zij pleiten voor soepelere regels in de euthanasiewet, want volgens hen is er nu eerder een arts die over hun lot gaat dan zij zelf. Volgens de steungroep maakt het niet uit: jong of oud, mentaal of lichamelijk lijden, iedereen heeft het recht om waardig te sterven.

Een onderwerp dat als taboe gezien kan worden: euthanasie. Er wordt weinig over gesproken, maar de cijfers liegen er niet om: er is een stijging te zien in 2024 ten opzichte van 2023. Volgens het jaarverslag van het Expertisecentrum Euthanasie is er in 2024 9.958 keer euthanasie uitgevoerd. Dit is een stijging van bijna 10 procent.

De wet

Op het moment dat iemand zich aanmeldt voor euthanasie, wordt er gekeken naar zes zorgvuldigheidseisen. Volgens de Rijksoverheid zijn dit de volgende eisen: vrijwillig en goed over nagedacht, uitzichtloos en ondragelijk lijden, de arts heeft de patiënt geïnformeerd over zijn of haar gezondheidssituatie, geen redelijke andere oplossing, raadplegen onafhankelijke arts en medisch zorgvuldige uitvoering

Een patiënt hoeft niet alleen lichamelijk te lijden om euthanasie aan te vragen; dit kan ook mentaal lijden zijn. Toch is het lastiger om euthanasie te krijgen als het gaat om mentaal lijden. In 2024 werden de meeste consulten aangevraagd voor psychisch lijden. Als een patiënt psychisch lijdt, moet hij of zij uitbehandeld zijn. De psychiater en arts kijken in dat geval of er niet nog een behandeling is die het lijden minder erg kan maken, volgens de Rijksoverheid.

Jong of oud, fysiek of psychisch

In 2024 zijn er 219 meldingen van euthanasie onder psychisch lijden. Als er naar leeftijd gekeken wordt, is te zien dat de meeste mensen die euthanasie krijgen zeventig tot tachtig jaar zijn. De leeftijd met het laagste aantal meldingen zijn de aanmeldingen onder de dertig jaar. Hoe dit kan, wordt niet duidelijk gemaakt. Er is geen onderzoek naar gedaan.

Als we kijken naar psychisch lijden zegt voorzitter van Steungroep Dappere Burgers, Hans Peltenburg, het volgende: “We moeten de zwakkeren beschermen, we beschermen hen niet goed genoeg. Er moeten goede regels zijn om uit te sluiten dat iemand het impulsief doet, dat moet zo blijven. Wel vinden wij dat de euthanasiewet toegankelijk moet zijn voor mensen met een voltooid leven, maar ook voor hen met een GGZ-rugzak.”

Om deze reden staat Peltenburg te demonstreren. Voor Hans is er geen verschil tussen jong of oud en mentaal of lichamelijk lijden. Voor hem maakt dat niet uit en voor de andere demonstranten geldt hetzelfde.

Den Haag

Politieke partijen in Den Haag kijken hier verschillend naar. Johan Roodnat, landelijk voorzitter van SGP-jongeren, zegt het volgende over hoe zij kijken naar leeftijd en de manier van lijden: “Wij geloven dat het leven door God geschapen is, en dat het ook in Gods handen ligt.” Voor hen is er geen verschil in leeftijd of manier van lijden.

Wel snapt Roodnat dat het leven echt niet makkelijk is voor sommige mensen en dat dat niet onderschat mag worden. “Daarin hebben de demonstranten ook echt wel een punt.”

Een partij die hier anders naar kijkt zijn de Jonge Democraten, een partij die onafhankelijk is maar zich wel verbonden voelt met D66. Rune Oomen, bestuurslid van de Jonge Democraten, vertelt dat volgens hen mensen het recht hebben om het leven op een waardige manier te beëindigen, ongeacht leeftijd en vorm van lijden. Volgens Oomen moet iemand wel volledig wilsbekwaam zijn en duidelijk hebben aangegeven dat het leven voltooid is.

Nieuw Sociaal Contract (NSC) heeft begin 2025 een motie ingediend voor een tijdelijke stop op euthanasie voor mensen onder de dertig jaar met psychisch lijden. Dit om onderzoek te doen en het beleid te herzien. Deze motie is destijds niet aangenomen.

In de audioreportage hoor je Hans Peltenburg, Johan Roodnat en Rune Oomen over hun kijk op euthanasie.