Vraag buitenlanders naar Nederland, dan is er een grote kans dat ze meteen aan molens denken. De Nederlandse molen heeft een onmisbare culturele waarde.
Tegenwoordig zien we ze vooral in musea, maar wat is het verleden van dit stukje erfgoed? En hoe ziet de toekomst van de molen eruit?

In het begin van de vijftiende eeuw ontstonden de eerste poldermolens. Windmolens pompten meertjes en plassen leeg en creëerden zo nieuwe bewoonbare landschappen. Deze kleine experimenten groeiden uit tot grote droogmakerijen. De windmolen kreeg zo een belangrijke nieuwe functie als poldermolen en droogmolen. Vanaf die tijd kreeg Nederland er steeds meer molens bij. In de Goude Eeuw stond de teller op 10.000 molens die in gebruik waren.

Na de Tweede Wereldoorlog stopten vele windmolens met draaien. Door de nieuwe industrie, verloren ze hun functionele status. Tegelijkertijd groeide het besef dat molens een belangrijke historische waarde hebben als nationaal erfgoed.

Tegenwoordig draaien de Nederlandse molens niet of nauwelijks. Het molenaarsvakmanschap is voornamelijk overgenomen door vrijwilligers. Toch zag Het Gilde van Molenaars de belangstelling van de ambacht toenemen tijdens de coronaperiode.

Het Planbureau van de Leefomgeving bracht in 2022 een rapport uit, waarin ze stellen dat erfgoed actief moet worden geïntegreerd in de leefomgeving. Maar ook noemen ze die transitie kwetsbaar: erfgoed loopt risico’s door klimaatverandering en verminderende vakkennis.

De molenaarsopleiding groeit: waar gemiddeld 100 mensen per jaar slagen, kreeg Nederland er dit jaar 110 opgeleide molenaars bij. Arie Verhoef en William Dolman vertellen vanuit verschillende generaties hun passie voor het molenaarsvakmanschap.