AMERIKA – 5 oktober begint in Amerika de jaarlijkse Banned Books Week. Deze week staat in het teken van verboden boeken in bibliotheken en scholen. Het verbieden van een boek beïnvloed dus de beschikbare informatie voor de lezers. Ook jongeren zijn de dupe van dit censuur. 

door David van den Berg

Vooral Amerikaanse scholieren merken natuurlijk hoe groot de impact is. Waar boeken ooit een veilige manier waren om onderwerpen als liefde, identiteit, verslaving en ongelijkheid te ontdekken, worden diezelfde boeken nu steeds vaker verboden. Volgens de American Library Association worden er jaarlijks duizenden pogingen gedaan om titels te verwijderen. Hiermee verdwijnt de mogelijkheid voor de jongeren om alles te lezen wat ze willen. 

Schrijfster Ellen Hopkins, bekend van haar boek Tricks, weet hoe confronterend die realiteit is. Haar boeken, die openlijk thema’s behandelen als drugsgebruik, seks en mentale problemen, zijn in meerdere staten uit bibliotheken gehaald. “Juist de jongeren die het meest baat hebben bij deze verhalen, krijgen ze nu niet meer te lezen,” vindt zij. Voor veel tieners zijn zulke boeken niet alleen herkenbaar, maar ook een manier om moeilijke onderwerpen bespreekbaar te maken. 

Ook de Amerikaanse studente Emma Powell, die inmiddels in Nederland woont, ziet het verbieden van boeken als een zorgwekkende ontwikkeling. “In Amerika wordt vrijheid van meningsuiting vaak geprezen, maar eigenlijk krijgen jongeren steeds minder ruimte om zelf te ontdekken wat ze denken en voelen,” vertelt ze.  

Banned Books Week geeft aandacht aan deze boeken. Het maakt zichtbaar welke verhalen er worden weggehaald en biedt jongeren juist de kans om in gesprek te gaan over onderwerpen die anders verborgen blijven. In veel bibliotheken en scholen worden tijdens deze week lezingen en discussies georganiseerd, waar jongeren hun vragen kunnen stellen en hun eigen ervaringen kunnen delen. Het geeft ze dus niet alleen toegang tot boeken die ze anders misschien niet zouden vinden, maar ook tot een bredere dialoog over vrijheid, identiteit en maatschappelijke thema’s.

Maar in hoeverre is er nog wel vrijheid van meningsuiting in de Verenigde Staten als schrijvers niet meer over alles mogen schrijven, en dus jongeren niet meer alles kunnen lezen? Luister hierover een audio reportage met interviews met Ellen Hopkins en Matthijs Tieleman, die onderzoek deed naar censuur in de VS.