In een artikel van Women’s Health wordt beweerd dat sporten effectiever is tegen depressie dan traditionele behandelingen zoals therapie en medicijnen. Dit zou blijken uit een studie van de University of South Australia, die stelt dat sporten maar liefst 1,5 keer effectiever is in het verminderen van depressieve symptomen dan therapie of medicijnen.
Mentale gezondheid speelt de laatste tijd een steeds grotere rol bij de jeugd. Volgens een rapport van UNICEF ervaart wereldwijd maar liefst 1 op de 7 jongeren tussen de 10 en 19 jaar mentale gezondheidsproblemen. In Nederland kampt ruim 16% van de jongeren met depressieve klachten, volgens het Trimbos-instituut. Deze cijfers zijn de laatste jaren toegenomen, mede door de impact van de coronapandemie en de groeiende druk van sociale media.
Bevindingen van studies
De meest bekende behandelingen voor depressie zijn therapie en medicijnen, maar sporten wordt ook steeds vaker als een goede oplossing gezien. Onderzoek laat zien dat bewegen kan helpen om je beter te voelen. Een studie van Scientias toont aan dat sporten veel effectiever kan zijn tegen depressie dan therapie of medicijnen. Daarnaast wijst een onderzoek van het Trimbos-instituut erop dat sporten een belangrijke rol kan spelen bij de behandeling van depressie. Ze zeggen dat het goed is om sporten meer in te zetten in de geestelijke gezondheidszorg.
Het grootste onderzoek hierover komt uit Australië. Dit onderzoek, uitgevoerd door de University of South Australia, is een meta-analyse. Dit betekent dat de onderzoekers gegevens hebben bekeken van bijna 130.000 mensen uit 97 studies. Ze ontdekten dat fysieke activiteit 1,5 keer effectiever is dan traditionele behandelingen zoals medicijnen en therapie. Dit betekent dat mensen die regelmatig sporten sneller verbetering in hun stemming zien. Proefpersonen die twee tot drie keer per week sporten, merkten al na twaalf weken een flinke verbetering. Dit is veel sneller dan bij therapie, waar het vaak maanden kan duren voordat je resultaat ziet.
Waarom helpt sporten tegen depressie?
Sporten stimuleert de aanmaak van endorfines, die helpen pijn te verminderen en het gevoel van geluk vergroten. Hoogleraar Erik Scherder zegt hierover: “De meeste mensen weten niet dat je met lichaamsbeweging óók werkt aan je geheugen en cognitieve functies.” Hij benadrukt dat lichaamsbeweging een positief effect heeft op verschillende vlakken: “Het heeft een gunstig effect op allerlei terreinen: op je weerstand, op je stemming, op je dag- en nachtritme.”
Daarnaast verlaagt lichaamsbeweging het stresshormoon cortisol, wat bijdraagt aan een gevoel van kalmte. Volgens Scherder is sporten ook essentieel om psychische problemen te voorkomen: “Sporters hebben maar liefst 1,8 keer minder kans om een stemmingsstoornis te ontwikkelen.” Dit toont aan hoe belangrijk regelmatige beweging is voor zowel lichaam als geest.
Erik Scherder benadrukt ook de kracht van hardlopen in het bijzonder: “Je kunt niet piekeren als je aan het hardlopen bent.” Hij ziet hardlopen als een belangrijke manier om gedachten tot rust te brengen: “Sport biedt afleiding. Dit komt omdat je geen tijd hebt om te denken.” Scherder legt verder uit waarom sporten zo goed werkt voor mensen met depressie: “Beweging stimuleert de groei van zenuwcellen in de hersenen. Dit draagt niet alleen bij aan fysieke fitheid, maar verbetert ook het leervermogen en de mentale gezondheid van patiënten.” Hij voegt toe: “Sporters krijgen vaak positieve reacties van hun omgeving en leggen sociale contacten, wat ook helpt bij het herstel.”
Alternatieve inzichten
Hoewel de positieve effecten van sporten op de geestelijke gezondheid goed zijn gedocumenteerd, is sporten niet altijd de beste oplossing voor iedereen met een depressie. Het Trimbos-instituut wijst erop dat sporten effectief kan zijn als aanvulling op therapieën en medicijnen, maar niet altijd als vervanging. Mensen met ernstige depressie ervaren vaak symptomen zoals vermoeidheid en lusteloosheid, wat het moeilijk maakt om te sporten. Sporten blijkt bijzonder nuttig voor mensen met milde tot matige depressie.
Het onderzoek laat overtuigende resultaten zien, maar er zijn ook enkele beperkingen. De studies in de meta-analyse verschillen in kwaliteit en methodologie. Niet alle vormen van depressie en behandelingen waren gelijk vertegenwoordigd, waardoor de bevindingen niet voor elke persoon met een depressie van toepassing zijn. Bovendien is het belangrijk te benadrukken dat sporten alleen effectief is als het regelmatig en consequent gebeurt. Voor iemand met een zware depressie kan het moeilijk zijn om die discipline te hebben zonder extra ondersteuning.
Conclusie
Sporten kan een krachtige aanvulling zijn op de behandeling van depressie, maar is geen wondermiddel. De studie van de University of South Australia toont aan dat sporten depressieve symptomen kan verminderen. Voor mensen met milde tot matige depressie kan sporten belangrijk zijn, terwijl ernstigere gevallen vaak andere behandelvormen vereisen. Het beste resultaat wordt waarschijnlijk bereikt door een combinatie van bewegen en andere therapieën, aangepast aan de behoeften van de patiënt.
