De verkiezingen in Moldavië zijn achter de rug. Het was een van de belangrijkste verkiezing in de geschiedenis van het land, waarbij Moldavië moest kiezen tussen de weg naar Europa of de kant van Rusland. Uiteindelijk won de pro-Europese partij Party of Action and Solidarity (PAS).
Pro-Russische krachten kregen een flinke klap tijdens de verkiezingen. De belangrijkste partij, het Patriottisch Blok, bestaande uit de socialisten en hun leider Igor Dodon, verloor zetels: van 32 naar 26.
Moldavië was tot 1991 een deel van de Sovjet-Unie, toen het bekend stond als de Moldavische Socialistische Sovjetrepubliek. Na de val van de Sovjet-Unie werd het land onafhankelijk, maar de invloed van Rusland bleef groot.
Volgens Ecaterina Dubasova, politiek verslaggever bij Newsmaker Moldavië, is de politieke verdeeldheid nog steeds duidelijk merkbaar in het dagelijks leven. “Tijdens de recente verkiezingscampagne bereikte de polarisatie van de samenleving een hoogtepunt,” vertelt Dubasova. “Mensen praten steeds minder openlijk over politiek bij familie of vrienden, maar discussies zijn nog steeds te horen op markten en in trolleybussen. Iedereen wil hetzelfde: vrede. Maar iedereen interpreteert dat op zijn eigen manier.”
Hoewel de bevolking verdeeld is, is het beeld verschillend. “Het klopt dat er pro-Russische en pro-Europese burgers zijn, maar de verdeling is niet 50/50”, legt Dubasova uit. “Veel van de mensen die als ‘pro-Russisch’ worden gezien, zijn eigenlijk niet tegen Europese integratie. Door stereotypen en angsten durven ze dat alleen niet openlijk te zeggen. En veel pro-Europese burgers zijn niet tegen samenwerking met Rusland, maar sinds de oorlog in Oekraïne is dat vrijwel onmogelijk geworden.”
De Russische invloed blijft echter voelbaar, onder andere via desinformatie. “Deze zomer verspreidden berichten dat president Maia Sandu een enorm bedrag zou hebben betaald voor het sperma van Elton John om een kind te krijgen met haar lesbische vriendin”, zegt Dubasova. “Dit soort verhalen worden massaal gedeeld via kanalen die onder controle staan van pro-Russische figuren en laten zien hoe ver de nepnieuwscampagnes kunnen gaan.” Ook onderzoek van de BBC toont dat een geheime, Russisch-gesteunde groep in Moldavië actief nepnieuws verspreidde en mensen betaalde om pro-Russische propaganda te posten en de verkiezingsuitslag te beïnvloeden. De Russische ambassade in Moldavië ontkent echter dat Rusland betrokken is bij deze campagnes.
Volgens Dubasova zal het aantal pro-Russische burgers blijven afnemen, terwijl eurosceptici in andere vormen aanwezig blijven.
De pro-Europese partij streeft ernaar dat Moldavië uiterlijk in 2028 of 2030 lid wordt van de Europese Unie. Voor deze videoreportage sprak verslaggever Kaysha Granviel met Maria Gerth Niculescu, freelance journalist in Moldavië, en Amy Eaglestone, docent aan het Instituut voor Politieke Wetenschappen in Leiden. Haar onderzoek richt zich op politieke systemen, democratie en politieke partijen, vooral in Moldavië.
