Prestatiedruk is voor veel jongeren een dagelijks gevoel. Huiswerk, tentamens, bijbanen en sociale media zorgen ervoor dat de lat steeds hoger lijkt te liggen. Uit onderzoek van het Nederlands Jeugdinstituut (2025) blijkt dat 61 procent van de jongeren tussen de 12 en 29 jaar regelmatig stress ervaart door die druk om te presteren.
Stress is iets natuurlijks dat je lichaam helpt omgaan met veranderingen of uitdagingen. Bij acute stress, bijvoorbeeld bij een belangrijk tentamen of een naderende werkdeadline, maakt je lichaam adrenaline aan. Je hart gaat sneller kloppen en je kunt beter nadenken. Deze vorm van stress is tijdelijk en verdwijnt meestal zodra de situatie voorbij is. “Acute stress laat juist zien dat je iets belangrijk vindt”, legt stress-sociologe Suzan Kuijsten uit. “Deze vorm van stress kan je helpen alert te blijven, beter te presteren en creatieve oplossingen te vinden.”
Als stress te vaak of te lang aanwezig is, noemen we dat chronische stress. Je lichaam krijgt dan niet genoeg tijd om te herstellen, waardoor je moe, prikkelbaar of slecht kunt slapen. Soms kan dit zelfs leiden tot een burn-out. Jongeren die constant onder druk staan merken dat hun lichaam en hoofd geen rust krijgen, waardoor stress niet meer helpt, maar te veel wordt voor je lichaam en hoofd.
Volgens Eveline Crone, hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie aan de Universiteit Leiden, is de prestatiedruk onder jongeren de afgelopen 20 jaar verdrievoudigd. “Als samenleving vragen we vaak veel van hen, maar vergeten we dat rust en herstel net zo belangrijk zijn om te kunnen leren en groeien. Jongeren geven zelf aan wat ze nodig hebben: ruimte om fouten te maken en steun om niet altijd perfect te hoeven zijn. Een belangrijke boodschap die we serieus moeten nemen.”
Stress beïnvloedt jongeren niet alleen mentaal en lichamelijk, maar kan ook leiden tot onbewuste gedragspatronen. Een van die patronen is emotie-eten. Verslaggever Kaysha Granviel sprak hierover met gedragspsycholoog en voedingspsycholoog Hanna Zijlstra en diëtiste Marjolijn Hut.
