Streamingdiensten hebben het kijkgedrag fundamenteel veranderd: waar men in de jaren ’90 vaak samen voor de televisie zat, kijkt men tegenwoordig steeds vaker individueel via platforms als Netflix, Videoland en Disney+.

In de jaren 1990 was televisie een collectieve ervaring. Huishoudens hadden meestal één tv in de woonkamer, en het aanbod was beperkt tot een paar zenders. Programma’s werden op vaste tijden uitgezonden, waardoor gezinnen en vrienden samen keken. Het was een sociaal ritueel: samen lachen om een comedy, spanning delen bij een spannende film, of meeleven met een live sportwedstrijd. Deze gezamenlijke momenten versterkten sociale banden en gaven een gevoel van gedeelde cultuur.

Vandaag de dag is dat beeld sterk veranderd. Streamingdiensten zijn enorm populair geworden en hebben het traditionele tv-kijken grotendeels verdrongen. Platforms zoals Netflix (51% marktaandeel in Nederland), Videoland (24%) en Disney+ (20%) behoren tot de meest gebruikte diensten. Daarnaast zijn er alternatieven zoals Amazon Prime Video, HBO Max en NLZIET. Het succes van streaming komt voort uit gemak en personalisatie: kijkers kunnen zelf bepalen wat, wanneer en waar ze kijken. Dankzij smartphones, tablets en laptops is het niet meer nodig om samen rond één scherm te zitten.

Deze verschuiving heeft grote invloed op de toekomst van mediaconsumptie. Individueel kijken betekent dat sociale interactie rondom tv-programma’s afneemt, maar tegelijkertijd ontstaat er een nieuwe vorm van verbondenheid via sociale media, waar mensen hun kijkervaringen delen.

Waarom keken mensen in 1990 wel samen? Simpel: er was minder keuze, geen on-demand mogelijkheden, en televisie was een centraal gezinsmedium. Nu is de keuze overweldigend en de technologie persoonlijker. De toekomst lijkt te wijzen op nog meer individualisering, maar ook op nieuwe digitale manieren om die gezamenlijke ervaring terug te brengen, bijvoorbeeld via watch parties en interactieve platforms.

In deze audioreportage duiken we in het kijkgedrag van de jaren ’90, toen televisie nog een gezamenlijke ervaring was. Communicatieadviseur en mediawetenschapper Eric van der Berg vertelt hoe dit collectieve gevoel langzaam veranderde door technologische ontwikkelingen en streamingdiensten. Hij legt uit wat dit betekent voor onze mediacultuur vandaag en in de toekomst.