In de Volkskrant van 30 augustus 2025 beweert Kees Kooman dat Nederland een van de hekkensluiters in Europa is op het gebied van biologisch voedsel en landbouw. Hij baseert dit op Eurostat-cijfers waaruit zou blijken dat 4,7% van de Nederlandse landbouwgrond biologisch in 2024 is, tegenover 27% in Oostenrijk. Deze factcheck onderzoekt de juistheid van deze bewering.
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van beschikbare informatie op de datum van publicatie.
Bewering
Nederland behoort volgens Eurostat-cijfers tot de hekkensluiters in Europa wat betreft biologisch voedsel, met 4,7% biologische landbouwgrond in 2024.
Oordeel
Grotendeels waar
Bron van de bewering
In de Volkskrant schreef Kooman dat Nederland achterloopt in biologisch voedsel. Dat is volgens Kees Kooman goed af te leiden uit cijfers van Eurostat. “Waar in Oostenrijk 27 procent van alle landbouwgrond (akkerbouw en grasland) biologisch is, moet Nederland het doen met 4,7 procent.”
Biologisch voedsel omvat voedingsmiddelen zoals groenten, fruit, vlees en zuivel, voor minstens 95% gemaakt van biologische ingrediënten zonder synthetische bestrijdingsmiddelen, kunstmest of genetisch gemodificeerde organismen, met aandacht voor dierenwelzijn, gegarandeerd door het verplichte EU-biologisch keurmerk en gecontroleerd door Skal. Koomans claim richt zich echter specifiek op het aandeel biologische landbouwgrond, de basis voor biologisch voedsel. Daarom besteden we in deze factcheck aandacht aan biologische landbouwgrond.
Wat klopt?
Ten eerste heeft Eurostat geen cijfers over 2024. De meest recente cijfers zijn uit 2022. Hierdoor klopt het jaartal dat Kooman weergeeft niet. Echter, het percentage dat Eurostat weergeeft van 2022 geeft aan dat Nederland 4,7% biologische landbouw beschikt. In 2024 staat Nederland nog steeds achter. Volgens Marian Blom, vice-president van Ifoam Organics Europa en adviseur inzake biologische wetgeving en Europa van Bionext Nederland, ligt Nederland onder het gemiddelde dat de Europese Unie (EU) stelt, namelijk 10,5% met wat betreft biologische landbouw. Nederland is dus een van de hekkensluiters maar er liggen ook nog andere landen zoals Ierland (2 %), Bulgarije (2 %) en Malta (onder 1 %) onder Nederland.
Om te bevestigen dat Nederland onder het EU-gemiddelde ligt, laat cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) zien dat het aandeel in 2024 4,7% bedraagt. Als bedrijven die in omschakeling naar biologisch worden meegerekend, gaat het om 5,2% van de totale oppervlakte landbouw.
Een andere aanvulling is het trendrapport van Bionext Nederland. Volgens het rapport bedraagt het aandeel biologische grond in 2024 5,1%, berekend zonder de hectares van bedrijven die nog in omschakeling zijn. Het rapport van Bionext geeft geen percentage inclusief omschakelende bedrijven. De CBS-cijfers wijken af van Bionext door een andere meetmethode. Het CBS maakt een momentopname, gebruikt zelf aangeleverde bedrijfsinformatie en sluit bedrijven met minder dan drie NGE (Economische maat voor agrarische bedrijven) uit.
Hoe komt dit?
Volgens Blom kunnen hiervoor verschillende oorzaken zijn. Ten eerste is landbouwgrond in Nederland schaars en duur, waardoor de financiële investeringen voor boeren hoog zijn. Het duurt bovendien twee à drie jaar voordat boeren volledig biologisch omschakelen en hogere prijzen voor producten kunnen vragen. In andere landen zijn deze investeringen vaak lager, waardoor boeren die overgang makkelijker maken.
Een andere reden die Blom noemt, is cultuur. In veel landen lijkt de landbouw meer op biologische landbouw, wat omschakeling makkelijker maakt, terwijl Nederland, een sterke cultuur heeft van hoge productie, efficiënte landbouw, met weinig focus op biologisch.
Naast deze culturele verschillen speelde ook het beleid een rol. De focus van Nederland verschilde van andere landen, mede door het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, waarbij andere landen al steun gaven aan boeren die omschakelen naar biologisch of al biologisch waren, terwijl de Nederlandse overheid dat tot een paar jaar geleden afwees.
Europese en landelijke ambities
De Europese Unie heeft onder de Green Deal een Farm to Fork-strategie (F2F) geformuleerd. Onderdeel hiervan is het streven naar 25% biologisch landbouwareaal in 2030. Als uitwerking heeft de Europese Commissie een “EU Organic Action Plan” opgesteld, met een oproep aan lidstaten voor eigen ambities en actieplannen. Nederland begon in 2022 met het actieplan “Groei van biologische productie en consumptie” voor 15% biologisch areaal in 2030.
Conclusie
De bewering van Kooman is grotendeels waar. Nederland hoort bij de hekkensluiters, al staan enkele landen nog lager. Het percentage dat Kooman weergeeft volgens Eurostat van 4,7% klopt, maar het jaartal niet: dit cijfer stamt uit 2022, niet uit 2024.
Bron: eurostat
