Nederland heeft sinds 2002 een relatief liberale euthanasiewetgeving. Patiënten mogen euthanasie aanvragen als zij ondraaglijk en uitzichtloos lijden, hun verzoek vrijwillig en weloverwogen is, en er geen redelijke alternatieven bestaan. Toch blijft het proces strikt gereguleerd. Artsen voeren doorgaans de dodelijke handeling uit, wat voor de artsen een zware ethische verantwoordelijkheid is. Voor sommige patiënten, bijvoorbeeld met psychisch lijden, biedt de huidige wet soms ook onvoldoende ruimte. Daarnaast kan de procedure tijdrovend zijn, waardoor patiënten soms lang moeten lijden voor hun verzoek wordt geaccepteerd.
Het Zwitserse model
In Zwitserland is actieve euthanasie verboden. Wel is hulp bij zelfdoding, oftewel assisted suicide, toegestaan zolang de helper daar geen eigen belang bij heeft. De patiënt moet wilsbekwaam zijn en moet uiteindelijk zelf het middel innemen. Organisaties zoals Dignitas en Exit begeleiden het proces, zorgen voor medische documentatie en adviseren over de procedure, maar de laatste handeling blijft bij de patiënt zelf. Zoals Medisch Contact schrijft, ligt de nadruk in Zwitserland meer op de autonomie van de betrokkene en minder op de directe verantwoordelijkheid van de arts.
Op deze manier hebben patiënten zelf meer regie over hun levenseinde.
Mogelijke veranderingen voor Nederland
Nederland zou elementen van het Zwitserse model kunnen overnemen om te zorgen dat er zo meer keuzevrijheid is. Patiënten zouden bijvoorbeeld zelf een dodelijk middel kunnen innemen onder begeleiding van gespecialiseerde organisaties, terwijl artsen daarin enkel een adviserende rol hebben. Voor mensen met psychisch lijden, langdurige lichamelijke aandoeningen of complexe zorgvragen zou dit helemaal belangrijk zijn. Het biedt een alternatief voor mensen die geen arts kunnen vinden die bereid is om euthanasie toe te brengen of voor mensen die zelf de regie in handen willen nemen.
Voorwaarden en ethiek
Een overgang naar een Zwitsers systeem vereist strikte voorwaarden. Vrijwilligheid, wilsbekwaamheid en medische beoordeling blijven enorm van belang om kwetsbare groepen te beschermen. Richtlijnen en maatschappelijke discussie zijn nodig om mogelijk misbruik en de druk op patiënten te voorkomen. Bovendien zou extra aandacht nodig moeten zijn voor het monitoren van alle procedures en ondersteuning van naasten, om te verzekeren dat het hele proces transparant is en zorgvuldig verloopt.
Op 6 oktober is het hoger beroep omtrent de legalisering van hulp bij zelfdoding, verslaggever Luuk de Bruijn deed hier verslag van.
