Afgelopen weken zijn lijsttrekkers ontzettend hard bezig geweest om zoveel mogelijk stemmen binnen te halen. 20 oktober verscheen een video waarin Tofik Dibi van Bij1 serieuze uitspraken doet over de wooncrisis. Zo noemt hij de verzekeraar a.s.r. een vastgoedmaffia en stelt hij dat a.s.r. de grootste private grondbezitter is van Nederland. Maar klopt dat wel?
Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie.
Bewering
a.s.r. is de grootste private grondbezitter van Nederland
Oordeel
Niet te checken
Bron van de bewering
20 oktober publiceerde Tofik Dibi samen met Bij1 een video op Instagram waarin hij zich uitliet over de wooncrisis. Hierin benoemt Dibi dat er niet alleen verliezers zijn op de woningmarkt maar ook enorme profiteurs. Later in de video noemt hij een voorbeeld van een van de profiteurs op de woningmarkt. ‘De aaibare groene verzekeraar’ zoals Dibi a.s.r. omschrijft is volgens hem een ‘vastgoedmaffia’ en zou 46.000 hectare grond bezitten. Dat zou hen de grootste private grondbezitter van Nederland maken volgens Tofik Dibi.
Om deze uitspraak van Tofik Dibi te begrijpen is het van belang om te weten wat de term privaat grondbezit betekent. Privaat grondbezit betekent dat een natuurlijk persoon of een private organisatie eigenaar is van een stuk grond, en daar het eigendomsrecht op heeft. Dit staat dan weer tegenover publiek eigendom, bijvoorbeeld wanneer een stuk grond in handen van de staat is. Of gemeenschappelijk eigendom, waarbij het stuk grond in handen is van een gemeenschap.
Wat is er bekend?
a.s.r. is niet alleen een verzekeraar, maar ook een grote speler in vastgoed en landbouwgrond. Via haar dochteronderneming a.s.r. Real Estate beheert het bedrijf, het ASR Dutch Farmland Fund en diverse landgoederen. Volgens haar eigen bedrijfsinformatie beheert a.s.r. 45.000 hectare grond. Zij noemen zichzelf de grootste particuliere landbouwgrond bezitter in Nederland. Daarnaast beweren zij dat a.s.r. de grootste private landbouwportefeuille van Nederland heeft.
Opvallend is dat a.s.r. zichzelf ‘een van de grootste particuliere grondeigenaren van Nederland’ noemt. Toch gaat het niet om een particulier persoon, maar om een groot bedrijf. a.s.r. gebruikt het woord ‘particulier’ hier in de betekenis van ‘niet van de overheid’. Het bedrijf bedoeld dus: we zijn een private eigenaar, en geen overheidsinstelling.
‘Wij beheren landbouwgrond voor de lange termijn en doen dat met respect voor boeren en het landschap,’ zegt Nienke Abid, woordvoerster bij a.s.r. Real Estate. ‘Dat we groot zijn, betekent niet dat we alles willen bezitten. Ons doel is een duurzame landbouwsector waarin grond verantwoord wordt beheerd.’
Eerdere publicaties bevestigen dat verzekeraar a.s.r. het meeste private grondbezit beheert. In 2020 noemde de Volkskrant a.s.r. met 38.441 hectare de grootste particuliere grondeigenaar. In deze top 300-grootste grondbezitters van Nederland staat a.s.r. verzekeraar op de vijfde plek. Staatsbosbeheer staat bovenaan de lijst met 220.306 hectare aan grond. Andere instanties achter a.s.r. zijn Railinfratrust (plek 18) en Trustkantoor Fagoed Erfpacht (plek 23) met 4.413 en 3.463 hectare aan grond.
Wie registreert deze informatie?
De informatie die de Volkskrant gebruikt is afkomstig van Kadaster. Dit bedrijf registreert wie eigenaar is van elk perceel grond in Nederland. Zij maken geen ranglijst van de grootste particuliere eigenaren. Die data zijn bovendien niet vrij toegankelijk, onder meer vanwege privacywetgeving.
‘Wij registreren eigendom per perceel, maar delen geen geaggregeerde gegevens over bedrijven of organisaties. a.s.r. komt in onze bestanden inderdaad voor als grote grondbezitter, maar we kunnen niet bevestigen of het ook de grootste is. Daarvoor zou een aparte analyse nodig zijn’, aldus Nicole Stappers, woordvoerster en beleidsadviseur communicatie bij Kadaster.
Bij1
Voor deze factcheck was ik benieuwd naar de bron van de uitspraak van Tofik Dibi. Daarom besloot ik contact op te nemen met Bij1. Helaas was de bron van de uitspraak niet te verifiëren voor mij. Op mijn mail naar de persafdeling van Bij1 kreeg ik de volgende reactie: ‘Deze exacte informatie kan ik helaas niet leveren. Daar zou ik een onderzoek voor moeten laten doen en dat is denk ik redelijk kostbaar.’
Conclusie
De uitspraak van Tofik Dibi is niet uit de lucht gegrepen. a.s.r. is zonder twijfel een van de grootste particuliere grondeigenaren van Nederland, met tienduizenden hectares landbouwgrond in bezit of beheer steken ze met kop en schouders boven andere organisaties uit. Maar omdat er geen actuele of volledige data beschikbaar zijn van het Kadaster, kon ik niet vaststellen hoe a.s.r.’s grondbezit zich precies verhoudt tot dat van andere grote private partijen. Daardoor is het niet met zekerheid te zeggen of a.s.r. ook echt de grootste is, maar wel erg aannemelijk.
