In de jaren 2000 lag de macht in de muziekindustrie bij een klein aantal media. Dit waren tv-zenders zoals TMF en MTV en een handvol grote radiostations. Voor artiesten was zichtbaarheid geen kwestie via algoritmes of virale posts. Het draaide toen vooral om netwerken. Wie het lukte om bij een populaire presentator aan te schuiven of een videoclip te bemachtigen in de ‘Dag Top 5’ van TMF, kon vrijwel zeker rekenen op een piek in bekendheid. Het was dus een tijd waarin een enkele uitzending of videoclip-première bepalend kon zijn voor het verloop van een carrière.
Die centrale rol van televisie en radio creëerde een bijzonder soort afhankelijkheid. Artiesten moesten niet alleen muzikaal overtuigen, maar ook passen binnen het format en de doelgroep van deze zenders. Managers en labels besteedden daarom veel aandacht aan imago, stijl en timing. Een strategisch geplaatste single release, een optreden bij een liveshow of zelfs een backstage fragment kon het verschil maken tussen doorbreken of onopgemerkt blijven.
Toch zorgde die concentratie van media-invloed ook voor duidelijkheid. Er waren herkenbare routes naar succes. Debuteer op de radio, zorg voor een sterke videoclip en probeer een plekje te veroveren in de hitlijsten. ‘Voor veel artiesten voelde dat overzichtelijker dan de huidige, versnipperde digitale markt waarin dagelijks duizenden nieuwe tracks verschijnen’, vertelt Pauwke Berkers, hoogleraar sociologie van populaire muziek.
Artiesten konden in één zomer van lokale act naar nationale bekendheid groeien, simpelweg doordat hun videoclip werd omarmd door TMF of omdat een dj hun nummer kroonde. Het laat zien hoe sterk traditionele media het muzieklandschap stuurden en hoe anders de industrie vandaag functioneert. Terugkijkend vormden de jaren 2000 een unieke periode, waarin een handvol zenders de sleutel in handen had tot muzikaal succes. Een tijdperk waarin zichtbaarheid schaars was, maar juist daardoor des te krachtiger.
Hoe zorgden muziekagentschappen en artiesten zelf voor deze zichtbaarheid in het pre-social media tijdperk? Verslaggeefster Sophie de Goede zocht dit uit. Bekijk de reportage hierbeneden!
(Opnamens van de repetitie van de band Remmelt Muus & Femke zijn met schriftelijke toestemming gebruikt als achtergrondgeluid voor deze audio-reportage.)
