Bewering: Het volgen van gedragscursussen helpt niet bij het verbeteren van rijkunsten
Oordeel: ongefundeerd
Bron van bewering:
Het CBR zegt dat het volgen van een gedragscursus helpt bij het voorkomen van gevaarlijk rijgedrag. Dat meldde BN DeStem op 22 september 2025. “Uit onderzoek uit 2019 blijkt dat jongeren na de gedragscursus niet minder vaak de fout ingaan. Er zijn geen aanwijzingen dat de cursus in de tussentijd verbeterd is. De Stichting voor Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) deed daar navraag over: “Het CBR zegt wel dat de cursus veranderd is, maar er staat niets op papier over hoe dat gebeurd is.” Wordt vermeld in het artikel ook legt de woordvoerder van het CBR uit dat rijgedrag bij veel deelnemers wel verandert na de cursus. Volgens Lieke Kapteijns, schrijver van het artikel, zegt de woordvoerder: “Zij stelt dat rijgedrag bij veel deelnemers wel verandert.”
Toch plaatst de Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) daar vraagtekens bij. Uit onderzoek uit 2019 blijkt dat jongeren na afloop van de cursus niet minder vaak de fout ingaan. Volgens SWOV zijn er sindsdien ook geen duidelijke aanwijzingen dat de cursus verbeterd is.
Dit luidt dan de vraag of gedragscursussen daadwerkelijk helpen bij het verbeteren van rijgedrag? En wat houdt verbeterd nou eigenlijk in? En hoe hebben ze dit onderzoek nou eigenlijk uitgevoerd?
Waarom claim ongefundeerd is:
In het jaarverslag van het CBR 2019 staat dat er in dat jaar wel maatregelen zijn genomen om de rijschoolbranche te professionaliseren en het theorie-examen aan te scherpen, maar over inhoudelijke verbeteringen van de gedragscursussen staat niets vermeld. Het enige dat wordt genoemd is het aantal opgelegde cursussen: 2.005 in 2019, tegenover 1.910 een jaar eerder. Daarnaast voerde het CBR in datzelfde jaar 9.837 onderzoeken naar rijgeschiktheid uit na meldingen van de politie en werden in totaal 10.978 educatieve maatregelen en cursussen opgelegd.
Uit het jaarverslag van 2024 blijkt dat educatieve maatregelen een steeds grotere rol spelen. Waar het in 2019 nog om ruim 10.000 cursussen en maatregelen ging, liep dat aantal in 2024 op tot 17.443. Het aantal politiemeldingen over gevaarlijk rijgedrag, alcohol en drugs steeg naar 30.540. Daarmee groeit de groep verkeersdeelnemers die met een verplichte cursus of maatregel te maken krijgt. Het CBR benadrukt daarnaast zijn inzet op voorlichting, met campagnes zoals Rijbewijsstruggles voor jongeren en de Rij Bewust Test voor ouderen. Toch blijft onduidelijk of de cursussen die een groot deel van deze overtreders moeten volgen, ook daadwerkelijk leiden tot veiliger rijgedrag. Maar hoe de cursus eruitziet en wat er allemaal wordt behandeld is niet verklaard. Het CBR heeft hier verder in geen commentaar in kunnen delen in een telefoongesprek.
In een onderzoek van SWOV uit 2021 wordt vermeld dat dat de uitkomsten na de cursussen niet vastleggen dat het gedrag van deze groep mensen verbeterd is. Volgens het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) lieten evaluaties van de Educatieve Maatregel Alcohol (EMA), de Lichte Educatieve Maatregel Alcohol (LEMA) en de Educatieve Maatregel Gedrag (EMG) “Geen effect zien op het voorkomen van recidive” (WODC, 2013/2015).
Hoogleraar Verkeerspsychologie en mobiliteitsbehoud Dick de Waard, vertelt dat het volgen van een gedragscursus alleen verplicht is geworden nadat er meldingen waren van de politie waar ze zich eerder hebben misdragen. “De enige manier waarop je het kan checken is dat je de helft een cursus laat volgen en de andere helft niet. En dan kan je het verschil zien tussen de twee groepen” aldus de Waard. En de manier waarop het CBR kan concluderen dat deze cursussen wel helpen is nooit benoemd. “Ik hoop zelf wel natuurlijk dat het werkt want anders is het een grote tijdsverspilling, maar zo’n cursus heeft natuurlijk geen kwaad om wel te proberen.”
Conclusie:
Hoewel het CBR stelt dat gedragscursussen helpen bij het verbeteren van rijgedrag, is daar geen concreet bewijs voor. Onderzoek van het WODC en SWOV laat zien dat eerdere cursussen geen effect hadden op het verminderen. Het is onduidelijk wat er precies is veranderd aan de cursussen en hoe hun effectiviteit wordt onderzocht. Internationaal laat onderzoek wisselende resultaten zien. Daarom is de claim dat gedragscursussen gevaarlijk rijgedrag voorkomen op dit moment ongefundeerd.
