Daisy Ranoe is creative director en beeldmaker en helpt organisaties met een maatschappelijke missie om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken. Met haar werk zoekt ze naar vormen die raken zonder te veroordelen, en die mensen laten kijken naar wat gezien moet worden. Vanuit die invalshoek ontstond haar project 31.000, een samenwerking met de Domkerk en verschillende Utrechtse organisaties. Het kunstwerk maakt zichtbaar hoeveel mensen in Nederland geen thuis hebben, en nodigt bezoekers uit om te stempelen en in gesprek te gaan over wat dakloosheid écht betekent.
Creative director
‘Nou ik doe al heel lang, laat ik zeggen, mensen kijken naar wat gezien moet worden. Maar dat deed ik vroeger vooral in mijn vrije tijd. Dan maakte ik bijvoorbeeld kunst over thema’s als migratie of iets dergelijks. Dat doe ik dus eigenlijk al heel lang, maar dat ik dit nu echt als mijn werk doe, is pas sinds drie jaar. Ik merkte dat de thema’s waar ik in mijn vrije tijd mee bezig was, zoals misstanden in de kledingindustrie, mij aanpakken. Toen dacht ik: oh, maar ik wil dit ook met mijn werk doen. Want mijn werk is uiteindelijk waar ik de meeste tijd aan besteed. Ik geloof dat kunst je op een andere manier kan laten kijken, en veel meer inspeelt op emotie. Er zijn heel veel rapporten, cijfers en data, en ook bij 31.000 gebruik ik een getal, een onderzoeksresultaat. Maar ik miste vaak de vertaalslag: oké, wat betekent dat dan? Die cijfers bleven abstract. Ik wil ze visueel maken.’
Project 31.000
‘Je ziet op het doek natuurlijk geen mensen, maar voor nu is dat aantal het belangrijkst. Het doek is ook een middel om in gesprek te gaan. Dat gesprek is veel belangrijker dan het stempelen zelf.’ De aanleiding voor het project kwam uit haar vrijwilligerswerk. ‘Ik ben al jaren vrijwilliger bij Herstart, op de Nieuwegracht, een inloop plek voor dak- en thuisloze mensen. Dat doe ik nu vier jaar. Als ik daar met mensen praatte, hoorde ik vaak dingen die niet klopten met wat er in de samenleving over hen wordt gezegd. Toen dacht ik: ik wil laten zien dat dakloosheid überhaupt bestaat in Nederland, en dat ook visueel maken. Ik was al vrijwilliger, en mijn taal is kunst, één plus één maakt twee. Zo kwam ik eigenlijk op het idee.’
‘Ik wil dat mensen zien dat het om mensen gaat zoals jij en ik. Er is niet zoveel verschil, behalve dat de één misschien meer pech heeft gehad dan de ander. Dat is wat ik iedereen wil meegeven. Als het mij alleen om die 31.000 stempels zou gaan, dan kon ik het net zo goed zelf doen. Maar het gaat juist om het gesprek eromheen, om het ontkrachten van vooroordelen. Ik hoor mensen zeggen: ‘In Nederland hoef je toch niet dakloos te zijn?’ of ‘dakloosheid is een keuze.’ Soms wordt zelfs gevraagd: ‘Zijn dit échte Nederlanders?’ Ik wil er gewoon over in gesprek zijn.’
Samenwerking met de Domkerk
‘Ik ben de diaconaal werker van de Domkerk, en die mensen zagen mij ergens op een evenement staan met dit doek, en die vroegen om samen te werken. Ik wilde het doek ook afmaken, omdat ik als maker ook weer andere projecten wil gaan doen. Samen hebben we toen een campagne bedacht, die vandaag van start is gegaan en loopt tot elf november, Sint Maarten. De locatie is ook top natuurlijk: het Domplein, hartje Utrecht, midden in Nederland. Een centrale plek waar iedereen langskomt. Dat voelde als een mooie match. In het begin was het vooral contact tussen mij en iemand van de Domkerk, maar al snel kwamen er meer mensen bij, uit mijn netwerk en dat van hen. Sommige regelden koffie en thee, anderen hielpen met de organisatie. Vandaag is het extra groot omdat het Wereld Dakloze Mensen Dag is. We hebben het in een soort huiskamer-setting gedaan, een huiskamer zonder dak, zeg maar.’
Toekomstige projecten
‘Ik heb op dit moment heel veel projecten lopen. Ik heb een aantal werken die over racisme gaan, ik ben bezig met een werk over kolonialisme, en ook een project over thuis en migratie. Eigenlijk houd ik me bezig met thema’s waar mensen liever van wegkijken, of die ze ongemakkelijk vinden. Dat zijn juist de onderwerpen waar ik op aan ga. Vaak lopen er meerdere projecten tegelijk door elkaar heen.’
