WOERDEN – Kelly Nottelman, docent van groep 7-8 op basisschool De Molenwiek, vertelt hoe haar leerlingen op woensdag 1 oktober samen met de organisatie Let’s Do It de wijk Molenvliet-West introkken om zwerfafval op te ruimen. De actie maakte deel uit van het burgerschapsprogramma van de school en liet zien dat bewustwording al op jonge leeftijd kan beginnen.
‘Het idee om met de leerlingen zwerfafval op te ruimen ontstond vanuit ons burgerschapsprogramma. Op school besteden we veel aandacht aan duurzaamheid en verantwoordelijk gedrag. Toen de organisatie Let’s Do It ons benaderde, wisten we meteen dat dit perfect aansloot. Zo’n praktische actie maakt het onderwerp tastbaar en leerzaam. Het is mooi om te zien hoe theorie en praktijk op zo’n dag echt samenkomen.’
‘Ik vind het belangrijk dat kinderen begrijpen wat hun eigen gedrag betekent. We praten op school vaak over kleine keuzes: wat doe je met je afval, wat gebeurt er als je iets op de grond gooit? Door het echt te ervaren, gaan ze anders kijken naar hun omgeving. Ze zien dat afval niet vanzelf verdwijnt, maar blijft liggen tot iemand het opruimt. Dat besef blijft hangen.’
‘In de klas hebben we de actie goed voorbereid. We bespraken wat zwerfafval eigenlijk is en hoe lang het in de natuur blijft liggen. Veel leerlingen wisten niet dat een plastic flesje tientallen jaren blijft bestaan. Toen we vervolgens de wijk in gingen, kregen ze hesjes, handschoenen en prikstokken en trokken enthousiast op pad. Overal vonden ze afval: blikjes, verpakkingen, papiertjes. “Juf, moet je kijken hoeveel hier ligt!” riepen ze verbaasd. Ze waren echt onder de indruk van wat ze tegenkwamen.’
‘Aan het eind van de dag hadden we enorme bergen vuilniszakken vol. Volgens Let’s Do It ging het om zo’n drieduizend stuks afval. Voor de leerlingen was dat indrukwekkend om te zien, ze waren trots dat ze met hun inzet zoveel verschil konden maken. Je zag het aan hun gezichten: ze hadden écht iets bijgedragen.’
‘Wat mij persoonlijk het meest raakte, was hoe de kinderen daarna anders naar hun omgeving keken. Ze vertelden dat ze onderweg naar school ineens overal afval zagen liggen. Sindsdien pakken ze het zelf op als ze iets zien. We hebben op school nu prikstokken liggen, en die worden zelfs tijdens het buitenspelen gebruikt. Het is prachtig om te merken dat dit gedrag vanzelf ontstaat.’
‘Ook de buurt reageerde ontzettend positief. Mensen gaven duimpjes, maakten een praatje of riepen complimenten. Een oudere bewoner zei: “Wat goed dat jullie dit doen, de wijk ziet er meteen beter uit.” Zulke momenten laten de kinderen voelen dat hun werk echt gewaardeerd wordt. Dat maakt indruk.’
‘Het mooie is dat het effect ook thuis merkbaar was. Ouders vertelden dat hun kinderen begonnen over duurzaamheid en afvalscheiding. Sommige gezinnen zijn er daardoor bewuster mee bezig geraakt. Dat vind ik bijzonder, want het laat zien dat wat we op school doen, verder reikt dan de klas.’
‘Bij De Molenwiek doen we vaker projecten rondom duurzaamheid, van energie besparen tot hergebruik. We willen dat kinderen leren dat ze met kleine stappen verschil kunnen maken. Eén stukje afval oprapen lijkt weinig, maar samen heeft het impact.’
‘Wat ik hoop dat de kinderen vooral meenemen, is blijvende bewustwording. Je kunt honderd keer vertellen dat afval slecht is voor het milieu, maar als een kind zelf een zak vol rommel heeft opgeraapt, begrijpt het pas echt wat dat betekent. Ze voelen zich verantwoordelijk en zien wat hun inzet oplevert.’
‘De leerlingen vragen nu al wanneer we weer gaan opruimen. Dat zegt genoeg. Voor hen is het niet zomaar een project, maar iets wat bij hun gedrag is gaan horen. Als ze later langs diezelfde straten fietsen en denken: “Hier hebben wij geholpen,” dan weet ik dat we iets blijvends hebben bereikt.’
