De aankomende jaarwisseling wordt de laatste waarbij consumenten zelf vuurwerk mogen afsteken. Uit recente peilingen van het RTL Nieuwspanel blijkt dat veel mensen dit jaar nog één keer extra willen uitpakken met vuurwerk. In Woerden leidde dat in voorgaande jaren tot toenemende overlast, met honderden meldingen, vooral in de wijk Molenvliet. Terwijl de discussie vaak gaat over traditie en overlast, blijft één groep vaak onzichtbaar: huisdieren. Wat betekent deze laatste ‘vrije’ jaarwisseling voor honden en katten in Woerden, en hoe bereiden dierenartsen zich voor op mogelijke extra drukte? Dierenarts Winette Rijnbergen, werkzaam bij Diergezondheidscentrum De Limes, ziet elk jaar de gevolgen van vuurwerk van dichtbij.

Wat merkt u als dierenarts in Woerden van vuurwerk rond oud en nieuw?   

‘Eigenlijk begint het al vroeg. Vanaf oktober krijgen we de eerste telefoontjes van baasjes van honden die gevoelig zijn voor vuurwerk. Dat kan heel mild zijn, zoals een hond die wat meer blaft of ’s avonds niet meer graag naar buiten wil. Maar we zien ook honden die steeds gespannener worden naarmate het donkerder wordt.’

‘Bij sommige dieren wordt het echt problematisch: ze willen niet meer naar buiten om te plassen, bevriezen tijdens het uitlaten of raken in paniek zodra ze een knal horen. Dat gebeurt niet alleen tijdens oud en nieuw zelf, maar vaak al weken ervoor.’

Ziet u die problemen vooral bij honden of ook bij andere dieren?      

‘Het zijn vooral honden. Katten hoor je wel eens, maar daar zien we minder ernstige problemen. Honden reageren veel heftiger op vuurwerk.’

Zijn die klachten overal in Woerden hetzelfde, of verschilt dat per wijk?

‘We hebben klanten uit heel Woerden, maar we horen vaker problemen uit wijken waar meer vuurwerk wordt afgestoken. In bijvoorbeeld de wijken Molenvliet en Snel en Polanen zien we dat dieren soms al in oktober reageren.’

‘Dat heeft waarschijnlijk te maken met plekken waar jongeren samenkomen, zoals parken of schoolpleinen. Daar wordt eerder en vaker vuurwerk afgestoken, wat voor dieren enorm onvoorspelbaar is.’

Met wat voor klachten komen baasjes het meest bij u langs rond de jaarwisseling?                      

‘Angst staat op één. Dat uit zich op verschillende manieren: honden die verstijven, proberen te vluchten of zich losrukken van de riem. Sommige honden plassen in huis van stress, anderen durven juist helemaal niet meer naar buiten.’

‘Wat mensen vaak onderschatten, is hoe heftig die angst kan zijn. We hebben weleens gezien dat een dier zich letterlijk klem probeert te verstoppen, bijvoorbeeld achter een verwarming of onder meubels.’

Wat vragen baasjes u meestal om te doen voor hun dier?

‘Veel mensen weten eigenlijk niet wat er allemaal mogelijk is. Daarom organiseren wij elk jaar in oktober een informatieavond over vuurwerkangst bij honden. Soms is een telefonisch advies al genoeg.’

‘We beginnen altijd met de vraag: hoe ernstig zijn de klachten? In veel gevallen kun je al veel doen met simpele dingen, zoals rustig blijven als baasje, de hond afleiden, een veilige plek in huis creëren of eerder op de avond de gordijnen sluiten en muziek aanzetten.’

En als dat niet voldoende is?                                                                                                                                                                                                      

‘Dan kijken we naar hulpmiddelen of medicatie. We starten vaak met supplementen op natuurlijke basis. Voor veel honden is dat al voldoende. Bij ernstigere gevallen kunnen we medicatie inzetten die de angst daadwerkelijk vermindert.’

‘Er leeft nog steeds het idee dat medicatie dieren ‘lamlegt’, maar dat is echt achterhaald. Vroeger was dat soms zo, maar tegenwoordig gebruiken we middelen die de angst verminderen zonder dat het dier zijn bewustzijn verliest. Ze blijven zichzelf, alleen minder bang.’

Wat maakt het vuurwerkverbod zo belangrijk voor dieren?

‘Voor de meeste honden is vuurwerk gewoon geen leuk onderdeel van de feestdagen. Het heeft geen enkele toegevoegde waarde voor hen. Sterker nog: angst kan zich uitbreiden.’

‘Een hond die vuurwerk eng vindt, kan na verloop van tijd ook bang worden voor het donker, voor naar buiten gaan of zelfs voor geluiden die erop lijken. Dat effect kan weken of zelfs maanden aanhouden. Als het structureel rustiger wordt, kan dat voor veel dieren echt een wereld van verschil maken.’

Welke problemen bij huisdieren hoopt u in Woerden minder vaak te zien zodra het verbod ingaat?    

‘Vooral angst gerelateerd gedrag. Minder paniek, minder vluchten, minder bevriezen. En hopelijk ook minder honden die na oud en nieuw langdurig bang blijven om naar buiten te gaan.’

‘Voor jonge dieren is het misschien wel het belangrijkste: als zij nooit die angst ontwikkelen, hebben ze daar hun hele leven profijt van.’

Verwacht u dit jaar extra drukte in de praktijk, omdat het de laatste ‘vrije’ jaarwisseling is?

‘Tot nu toe merken we het nog niet extreem, maar we houden er wel rekening mee. We hebben meer supplementen en medicatie op voorraad dan andere jaren.’

‘We merken wel dat sommige baasjes eerder dan normaal contact opnemen, omdat ze bang zijn dat het dit jaar heftiger wordt. Dat is eigenlijk alleen maar goed, want hoe eerder je begint, hoe beter je een dier kunt ondersteunen.’

Wat is uw belangrijkste advies aan huisdiereigenaren in Woerden?          

‘Wacht niet tot het laatste moment. Als je weet dat je dier gevoelig is voor vuurwerk, neem dan op tijd contact op met een dierenarts. Er is echt meer mogelijk dan mensen vaak denken.’

‘En wees je ervan bewust dat dieren deze periode heel anders beleven dan wij. Wat voor mensen een feest is, kan voor een dier wekenlange stress betekenen.’