ZEIST- Tijdens de Week van Samen Duurzaam Doen vertelt Jantje Paasman uit Zeist hoe hij de weggeefwinkel opzette, mensen samenbrengt en laat zien dat geven, duurzaamheid en verbondenheid hand in hand kunnen gaan, zonder onderscheid tussen rijk en arm.

‘De weggeefwinkel in Zeist wordt uitsluitend gerund door vrijwilligers. Ik ben ooit heel lang geleden vanuit mijn huis begonnen, en dat was toen zo’n succes dat op een gegeven moment de hele straat Koninginnedag was. En dat vond iedereen prima, want er kwamen heel veel zorgmijders op af. Mensen vanuit de verslavingszorg, want dat doe ik hiernaast. Die kwamen toen om spullen te halen, maar ook om dagbesteding te hebben. We werkten zonder persoonsgebonden budget, gewoon op een leuke manier met elkaar. En dat groeide zo uit dat de hele straat meedeed.

De politiek van links tot rechts vond dat een goed idee, omdat we mensen erbij betrokken die anders minder in beeld waren en waar ook veel zorgen over waren. Alleen ja, mijn huis stond vol met spullen. Als ik zelf naar de wc moest, moest ik al drie dozen opzij zetten. Dus dat werkte niet.

Op een gegeven moment kwam de gemeente met het idee om in te grijpen. Ze zeiden: we gaan ontruimen. Slechte timing, want één dag later had ik 649 mensen die zeiden: “Jullie gaan ontruimen, maar dat vinden we geen goed idee.” Dat waren klanten en medewerkers. Toen bleek dat deze school al twee jaar leegstond, de gemeente was even vergeten dat het van hen was. De ruiten lagen eruit, er lag afval achter. Het was een afgrijselijk gezicht. En daar zitten we nu al elf jaar.

Iedere dinsdag staan we klaar om alles op te bouwen. Als we om elf uur open gaan, staan er honderden mensen op het plein. We hebben een groot weggeefwinkelplein waar iedereen gratis spullen kan halen. We hebben ook een kledingbank. Ik kijk altijd of het schoon en gangbaar is. Soms moet je kleding wassen zodat het er mooi bij hangt.

Daarnaast hebben we ook een BH-boom. Heel veel mensen denken dat er geen behoefte is aan ondergoed, maar dat is er dus wél. Ik heb ooit een keer, omdat er zoveel vraag naar was, zelf geposeerd met een BH aan voor onze Facebook-groep, om mensen aan te sporen hun BH’s in te leveren. En sindsdien kunnen we dat ook leveren. We hebben mooie pakken, beddengoed, noem maar op. Op een dag worden er tussen de drie- en vierduizend kledingstukken gratis weggegeven. Dat betekent dat er veel gecontroleerd en opgehangen moet worden, en ik verwacht ook van de klanten dat ze het een beetje netjes houden.

Vroeger, toen ik nog kleine kinderen had, ging ik wel eens naar de Zeeman. Daar had je van die bakken met spullen, en mensen die de hele dag netjes aan het opvouwen waren. En dan kwamen mijn kinderen langs en gooiden alles weer overhoop. Vond ik toen grappig, maar nu weet ik hoe frustrerend dat is. Dus dat doe ik niet meer. Ik kom ook niet meer in de Zeeman, ik haal alles bij de weggeefwinkel. En daar is iedereen welkom.’

‘Ik vind het belangrijk dat iedereen zichzelf mag zijn’

‘We werken achter de schermen samen met Sinterklaas. Er was een kinderboekenschrijver die helaas overleed. Hij had nog vijf pallets met interactieve kinderboeken, met liedjes erbij. Die zijn allemaal naar Sinterklaas gegaan. Sinterklaas heeft hier in de Huiskamer van Sinterklaas, waar mensen die het moeilijk hebben met hun kinderen terecht kunnen. Daar kunnen ze Sinterklaas vieren en cadeautjes krijgen. Dat steun ik al jaren met de weggeefwinkel.

We hebben ook kinderwagens, bedjes, borstkolven en luiers. Die kopen we zelf in. Ik vind het heel belangrijk om kinderen een goede start te geven.

Eigenlijk hoop ik dat dit soort initiatieven overal in Nederland ontstaan. Er zijn zoveel mensen dakloos, ook kinderen. Die mag je niet in de kou laten staan. Jonge kinderen moet je een kans geven. Dat doen we hier.

Mensen komen hier ook voor een praatje. Op woensdag is om negen uur de inbreng open, maar soms zitten er om acht uur al mensen te wachten. Het is een ontmoetingsplek. De weggeefwinkel verbindt. Er komen hier mensen die rijden in een Porsche, en mensen op blote voeten. En als die elkaar ontmoeten, ontstaat er begrip voor elkaar.

Ik vind het belangrijk dat iedereen zichzelf mag zijn. Hergebruik en milieubewustzijn moeten niet alleen voor mensen zijn die afhankelijk zijn van hulp. Iedereen kan eraan bijdragen. We hebben wel één verkoophoekje, met de opbrengst daarvan betalen we de energiekosten.’

‘Mijn vader maakte de tv van de buren’

‘Mijn ouders hadden de oorlog meegemaakt. Ik ging hier in Zeist naar school, tussen de kakkers met de Lacoste-shirtjes. Maar mijn ouders zeiden: ‘Oh, je hebt een gat in je broek? Ik maak dat wel.’ Dat deden ze dan met roze wol. Daar werd ik niet populairder van op school. Maar later heb ik geleerd dat het niet uitmaakt hoe je eruitziet, maar wat je doet.

Als mensen rijk zijn, gun ik ze hun rijkdom. Maar als mensen arm zijn, zeker kinderen arm, moet je daar niet van wegkijken. Hergebruik, daar ben ik mee opgegroeid. De eerste TV die ik ooit had, was de oude TV van de buren. Hij was kapot gegaan, dus ze hadden hem op straat gezet. Mijn vader heeft hem gemaakt, en toen hadden we een gratis TV. Daar baalden de buren wel even van. Er is genoeg voor iedereen, behalve voor ieders hebzucht, zeg ik altijd.’

Hieronder vindt u een uitgebreide audio reportage van de weggeefwinkel door collega Ines Fernandes de Brito: