Claudia zit in een rolstoel: ‘Mijn rolstoel is geen beperking maar een bevrijding’ (begrijpelijke taal)

Audiodescriptie headerbeeld: Claudia is te zien in een tuin, in haar rolstoel. Ze kijkt lachend de camera in. Claudia is een vrouw met bruin haar. Ze draagt een blauw-paarse jurk, een zwarte blazer en lichtblauwe pumps. Foto: StudioByMarije

Klik hieronder voor de audiodescriptie:

Volgens De Van Dale is een handicap¹ een belemmering². ‘Iemand wordt belemmerd in bepaalde dingen die hij of zij zou willen doen, maar vanwege een handicap niet (of beperkt) kan doen,’ schrijft het woordenboek. Maar die belemmering hoeft geen hindernis te zijn. Denk maar eens aan Lucille Werner³, die een lichte fysieke⁴ handicap heeft, en onlangs gekozen werd bij de Tweede Kamer⁵ verkiezingen. Veel mensen met een beperking⁶ zijn geen kasplantjes, maar staan midden in het leven. We spreken drie personen die ondanks een handicap een vol leven leiden, carrières⁷ hebben, en zich tegelijkertijd inzetten voor lotgenoten⁸. Dit keer: Claudia Koehoorn. 

Door een immuunziekte¹ zit Claudia Koehoorn (52) in een rolstoel. Dat houdt haar niet tegen om in haar werk als transformatiecoach² mannen en vrouwen te helpen. Ik spreek haar via Zoom, omdat ze vanwege het coronavirus zo min mogelijk mensen probeert te zien.

Je bent expert in het mannen- en vrouwenbrein. Wat houdt dat precies in? 

‘Ik ben ooit begonnen als verpleegkundige. Later heb ik Communicatie³ en Psychologie⁴ gestudeerd. Ik merkte in mijn werk als psycholoog dat mannen en vrouwen totaal anders omgaan met emoties⁵. Vrouwen ervaren emoties sowieso anders. We betrekken emoties bijvoorbeeld vaker op onszelf dan mannen. Mannen kunnen ook een stuk gemakkelijker hun emoties in een “laatje stoppen”. Vervolgens laten ze dat laatje dicht. Bij vrouwen zit er een soort springveer op dat laatje. Als we al niet lekker in ons vel zitten of last hebben van hormonen⁶ of stress, gaan die laatjes weer open. Dat betekent dan dat vrouwen die emoties weer net zo heftig gaan ervaren. Daar wilde ik mensen bij helpen. Daarom heb ik me gespecialiseerd⁷ in het verschil tussen mannen- en vrouwenbreinen. Mijn grootste groep cliënten⁸ is vrouw, maar ook een aantal zijn man. Daarnaast doe ik relatietherapie⁹. Miscommunicatie¹⁰ is vaak de boosdoener wanneer relaties niet lekker lopen.

Je zit in een rolstoel. Zou je daar iets over kunnen vertellen?

‘Heel simpel gezegd: mijn linkerbeen doet het niet. Het signaal¹¹ van mijn hersenen naar mijn linkerbeen komt niet door. Daardoor zak ik dus heel gemakkelijk door mijn been heen. Daarom zit ik dus in een rolstoel. Maar die zie ik echt niet als een beperking. Het is meer een bevrijding. Met die rolstoel kom ik overal en kan ik alles doen wat ik wil doen.’

Je bent eerder geïnterviewd door FlitterFever over reizen met een handicap. Hoe ga jij op reis met je rolstoel?

‘Het is het gemakkelijkst als mijn man Jan meegaat. Hij weet precies hoe hij mij moet helpen en tillen. Veel mensen denken dat mensen die in een rolstoel zitten altijd een dwarslaesie¹² hebben en dus niets voelen. Maar ik heb één been dat het niet doet en één been waarin ik heel veel zenuwpijn¹³ heb. Het is heel vervelend als iemand mijn been aanraakt. Mijn man weet precies hoe hij me moet tillen. Dan doet het geen pijn. Ik laat me niet tillen door de hulpverleners op het vliegveld, maar altijd door mijn man. Hij helpt me dan ook met aan- en uitkleden. Ik neem niet altijd mijn hulphond¹⁴ Katya – die daar normaal gesproken mee helpt – mee op reis. Als we bijvoorbeeld naar Azië gaan is de reis te lang voor haar en het klimaatverschil te heftig.

Soms maak je op reis wel grappige dingen mee als je in een rolstoel zit. Zo landden we een keer in Marokko, waar je alleen met de trap het vliegtuig uit kon. Toen ben ik door vier mannen op een keukenstoel het vliegtuig uitgetild.’

Je noemde net al je hulphond Katya. Bij wat voor dingen helpt ze jou?

‘Ze helpt mij eigenlijk bij alles. Haar dag begint zodra mijn wekker gaat. Dan helpt ze me uit bed. In de badkamer geeft ze me een handdoek aan. Ze helpt me met aan- en uitkleden. Ik heb heel weinig kracht in mijn handen. Ik laat vaak dingen vallen. Die pakt zij voor me op. Ze kan ook lades en deuren openen. Ze doet echt zoveel voor me.’

In onderstaande video legt Claudia uit waarom ze voor een hulphond heeft gekozen:

(Klik op instellingen of settings om ondertiteling in te schakelen)

Gaat je hulphond ook mee naar de praktijk als je afspraken met cliënten hebt? Zo ja, hoe reageren mensen daarop?

‘Ja, Katya is altijd hier. Ik waarschuw ze altijd van tevoren. Het afgelopen jaar heb ik vooral online gewerkt. Katya heeft dus nog niet zoveel cliënten gezien. Dat heeft ook met mijn eigen weerstand¹⁵ te maken. Ik maak namelijk zelf geen antistoffen¹⁶ aan vanwege mijn immuunziekte en de medicijnen die ik daarvoor gebruik. Als cliënten wel naar de praktijk komen, e-mail of bel ik ze van tevoren om ze in te lichten over Katya. Mensen weten vaak wel dat je een hulphond niet mag aaien. Veel mensen praten dan toch tegen haar. Dat is eigenlijk ook niet de bedoeling.’

 Je vertelde net dat je zelf geen antistoffen aanmaakt. Hoe heb je de coronapandemie hierdoor ervaren?

 ‘Ik heb in feite anderhalf jaar onder een steen geleefd. Ik heb ook corona gehad en daardoor een tijdje in het ziekenhuis gelegen. Het moeilijkste is dat ik heel weinig mensen heb gezien in al die tijd. Er is tijdens corona een kleinkind geboren. Over twee maanden is hij een jaar oud. Ik heb hem nog maar één keer mogen zien. De rest van de familie heb ik ook alleen online gezien. Eén van onze dochters woont naast ons. Zij is nog wel af en toe langsgekomen. Dat moest wel op afstand, omdat ze voor de klas staat. Dat is voor mij een risicofactor¹⁷.’

Liever luisteren dan lezen? Dat kan hieronder.

Woordenlijst intro:

1. Handicap = Een handicap is een aangeboren dan wel door ziekte of ongeval opgelopen beperking van lichamelijke, verstandelijke, psychische en/of sociale aard.
2. Belemmering = Iets dat je last bezorgt.
3. Lucille Werner = Een Nederlandse televisiepresentratrice en sinds 31 maart 2021 Tweede Kamerlid voor het CDA. Door zuurstofgebrek bij de geboorte heeft ze hersenbeschadiging waardoor ze moeilijk loopt.
4. Fysiek = Lichamelijk.
5. Tweede Kamer = De Tweede Kamer vormt samen met de Eerste Kamer de Nederlandse Staten-Generaal, de landelijke volksvertegenwoordiging voor Nederland.
6. Beperking = Iets in je lichaam waardoor je niet zonder medische hulp kunt leven.
7. Carrière = Het werk dat je in je leven hebt gedaan.
8. Lotgenoot = Iemand in dezelfde (vervelende) omstandigheden.

Woordenlijst interview:

1. Immuunziekte = Een ziekte waarbij het immuunsysteem (het verdedigingssysteem tegen ziekten) het eigen lichaam aanvalt.
2. Transformatiecoach = Iemand die mensen helpt om te veranderen of te leren omgaan met veranderingen.
3. Communicatie = Het overbrengen van informatie.
4. Psychologie = De wetenschap van de menselijke geest en het gedrag.
5. Emotie = Een (heftig) gevoel.
6. Hormonen= Stofjes die het lichaam aanmaakt om allerlei functies en processen in het lichaam te beïnvloeden.
7. Specialiseren = Ergens deskundig in worden.
8. Cliënt = Een klant.
9. Relatietherapie = Therapie voor mensen die problemen hebben met hun partner.
10. Miscommunicatie = Wanneer de ontvanger de boodschap anders ontvangt dan de zender deze bedoeld heeft.
11. Signaal = Informatie die via een sein (teken) wordt verstuurd.
12. Dwarslaesie = Wanneer de zenuwbanen in het ruggenmerg geheel of gedeeltelijk beschadigd zijn, waardoor iemand (gedeeltelijk) verlamd is.
13. Zenuwpijn = Een pijnlijke aandoening aan een deel van het zenuwstelsel (alle zenuwen in je lichaam met de hersenen).
14. Hulphond = Een hond die er speciaal op afgericht is om mensen met een handicap binnen en buiten het huis te helpen.
15. Weerstand =Het vermogen van het lichaam om negatieve invloeden van buitenaf tegen te houden en ervoor te zorgen dat deze invloeden het lichaam niet ziek kunnen maken.
16. Antistoffen = Stoffen die het lichaam aanmaakt om vreemde indringers (zoals ziekten) aan te vallen.
17. Risicofactor = Een omstandigheid of factor die voor een verhoogde kans op een negatieve toestand zorgen.

Klik hier voor het portret van Robert van der Vijver.

Klik hier voor het portret van Annemiek van Munster.