Er is geen land te vinden waarin zoveel gefietst wordt als in Nederland. De vraag is alleen: zijn wij als ‘koppige’ Nederlanders niet klaar voor de stap naar het dragen van een fietshelm? Met de ‘Zet ‘m op’ campagne wil minister Barry Madlener van Infrastructuur en Waterstaat het streven van een voor 50 procent helm dragend Nederland graag naleven. Bij rijwielhandel Van Hoeijen praat ik erover met Bianca. Zij is mede-eigenaar van de winkel en doet alles, behalve het sleutelen aan de fietsen.

De winkel met fietsen staat er in de Amersfoortse zon als gegoten bij. Aan de nauwe Krommestraat 61, nabij het centrum, staat bij binnenkomst de paspop die weergeeft wat deze week de hoofdrol opeist in de winkel: de ‘Zet ‘m op’ campagne. Bij binnenkomst staan links tientallen fietsen. Elektrische aangedreven- en volwassen tweewielers zijn daar het meest aanwezig en aan de rechterzijde staan de kleinere kinderfietsen geposteerd. Het filiaal, waar het absoluut niet schort aan ruimte, is uiteraard ook een handvol fietsenmakers rijk en die zijn achter de balie hard aan het werk om enkele klanten van hun fietsmankementen af te helpen. De klanten wachten met smart op hun fiets, maar ook zij zijn niet voorzien van een helm.

Dat de klanten in de winkel geen fietshelm dragen, zorgt niet voor gefronste wenkbrauwen. Het is immers maar vier procent van de hele bevolking dat een bescherming voor de schedel aanbrengt, voor het op het zadel stapt. Maar toch is het ook wel opmerkelijk, als je je bewust bent hoeveel mensen per jaar een fietsongeluk ondergaan en daar hoofdletsel aan overhouden. 246 fietsers kwamen vorig jaar om het leven terwijl er ‘maar’ 220 automobilisten het leven lieten. Er zijn ook mensen die levend uit een fietsongeluk komen. De spoedeisende hulp zorgt daar voor, maar trof in 2023 wel een fors aantal patiënten aan dat hersenletsel opliep, maar liefst 76.400 personen.

En het vervelende is dat de trend van de laatste jaren een stijging aanwijst. Er is voor deze onheil een oplossing: de fietshelm. Maar wij Nederlanders gaan liever keihard tegen de vlakte, waarna er ernstig letsel wordt opgelopen, dan keihard tegen de vlakte en er met enkele schaafwonden vanaf komen.
Langs de bezwete fietsenmakers, richting zolder. De ‘krochten’ van de fietsenwinkel leent zich donderdagmiddag voor een gesprek met Bianca van Hoeijen. Ze denkt dat er veel haalbaar is met een helmplicht.

‘Ik denk wel dat het helpt. Kijk maar naar Duitsland, daar hebben ze ‘m allemaal op. Twintig á dertig jaar geleden met de gordels in de auto? Mwa, hoeft niet. Op gegeven moment wordt het een verplichting en heeft iedereen een gordel om, en er is niemand meer die zeurt. Kinderzitjes in de auto. Vroeger hoefde dat ook niet, er komt een wet: je moet een kinderzitje in de auto en niemand zeurt.’

Een wet zou dus écht kunnen helpen, zegt Bianca, maar zolang die er niet is zal er geen schot in de zaak zijn. Hij zit niet lekker, je kunt er in de winter geen muts op dragen en het modieuze aspect is bij een fietshelm in geen velden of wegen te bekennen. Wel denkt Bianca, ondanks de eigenwijze bevolking die Nederland rijk is, dat het streven van een voor de helft helm dragend Nederland goed haalbaar is.

‘Maak gewoon een wet. Dat-ie pas over twee jaar ingaat, prima, maar dan komt-ie d’r wel. Als je zegt: we gaan vanaf 2027 allemaal met een helm rijden. Weet je, dan kun je het niet doen, maar dan ben je wel 160 euro armer. Bellen op de fiets, hoeveel mensen doen dat nog? Dat is 160 euro, nou ik kijk wel uit.’

Bianca ziet een helmplicht echt wel zitten en bij rijwielhandel Van Hoeijen hebben ze speciaal deze week een actie: 25 euro korting op álle fietshelmen.

‘Het is echt geen onwijs dure uitgave. 45 euro ben je kwijt en nu met de actie gaat er ook nog 25 euro van af. Het kost je dus 20 euro en ik weet ook dat het niet mooi is, maar als iedereen ‘m op heeft, is er niemand die meer zeurt over die niet mooie helm, alleen over je haar.’