AMERSFOORT- 80 jaar geleden werd de tocht van vrees en hoop daadwerkelijk gelopen om naar kamp Neuengamme te vertrekken. Deze tocht werd op 11 oktober opnieuw gelopen ter nagedachtenis van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. “Ik ben hier voor de herinneringen en de verhalen,” aldus Henri Baltus.
Kamp Amersfoort, een plek waar duizenden mannen werden vervoerd van Amersfoort naar station Amersfoort, zodat ze verder op transport konden naar kamp Neuengamme. Bij aankomst bij kamp Amersfoort is een grote poort te zien met daarachter een uitgestrekt plein, waar de mannen opgesloten zaten, wachtend op transport. De poort is zo hoog dat je de hoogte kunt vergelijken met die van een gemiddelde boom. Voor de poort staan mensen te wachten om naar binnen te kunnen, ieder met hun eigen reden om hier aanwezig te zijn. Eenmaal door de poort gelopen, zie je aan de linkerzijde een langwerpig huisje waar nu een deel van het museum is gevestigd.
Op het plein werden de deelnemers van de stille tocht opgewacht voor vertrek. Belangrijke personen waren aanwezig in het huisje, zoals de burgemeesters van Leusden en Amersfoort. Ze waren druk in gesprek, en mensen krioelden om hen heen omdat iedereen iets van hen wilde. Buiten verzamelde zich een menigte mensen die allemaal gingen meelopen. De groep stond in een boog om het podium, waar een toespraak werd gehouden. Wat opvalt, is dat de gemiddelde leeftijd boven de 50, en misschien zelfs boven de 60 jaar ligt. Deze mensen zijn nog goed ter been, of vinden het onderwerp te belangrijk om te missen. De toespraak ging over het belang van samenwerking om vrede en rust te bereiken in de wereld, en dat we nooit meer een oorlog willen. Daarom was er ook iemand uitgenodigd uit Duitsland om het samenwerken centraal te stellen. Tijdens de toespraak was het doodstil, en het enige wat je hoorde waren passerende auto’s en vogeltjes. Mensen dachten na over wat er gebeurd was.
Tijdens de stille tocht, die ongeveer 60 minuten duurde, waren alle wegen afgezet en liep men over de weg. Deze route is precies dezelfde die de mannen tijdens de oorlog ook hebben moeten bewandelen. De tocht verliep in een rustig tempo, zodat iedereen het kon bijbenen en het moment kon beleven. Kaarsjes stonden langs de kant van de weg, iets wat volgens Janette Kuijt erg ontroerend was. Deze waren door buurtbewoners geplaatst. Ook hadden alle deelnemers van de tocht een brandend kaarsje vast. “Door de kaarsen, de stilte en de muziek werd het een heel ontroerende tocht,” aldus Kuijt. Af en toe hoorde je een geïrriteerde toeter van automobilisten die er niet langs konden, waarna de hele stoet omkeek met een boze blik. Naast dat de gemiddelde leeftijd tussen de 50 en 60 jaar lag, viel één familie op. Ze waren met vader, moeder en twee kinderen en liepen de hele tocht hand in hand. Ze waren duidelijk verbonden.
Toen de tocht bijna ten einde was en de laatste 100 meter werd gelopen, speelde in de verte een orkest dat steeds luider werd naarmate je dichterbij kwam. Er stond een groot bord met een foto van de tocht uit 1944, en daaronder een podium. Mensen mochten in kleine groepjes, hun meegenomen kaarsjes neerzetten, wat zorgde voor een zee van lichtjes. Dit alles ter ere van de duizenden mannen die zijn afgevoerd. Na afloop was er nog een boeklezing van het boek Gestolen Herinneringen van Erik Dijkstra. In dit boek wordt besproken hoe de reis van de eigenaren en slachtoffers verliep en hoe belangrijk het is dat alle verhalen worden verteld. In het boek staat ook een stuk over de oom van Baltus. “Mijn oom is overleden tijdens de razzia van Gorinchem. Ik heb hem nooit gekend, maar ik ben wel naar hem vernoemd. Door spullen die vanuit Duitsland terug naar Nederland zijn gekomen, hebben we een tijdlijn kunnen maken.” En door deze tijdlijn en het aankaarten van het onderwerp, is Erik Dijkstra met hen in contact gekomen en heeft hij hierover geschreven. Dit is een manier om de verhalen door te blijven vertellen en daarom hoort het bij de tocht van vrees en hoop. De tocht bracht meer naar boven dan alleen herinneringen. Zo vertelde Kuijt over haar neefje, die homo is, en dat het haar erg raakt om te bedenken dat dat in die tijd zijn dood had kunnen betekenen.
Verslaggever Coen Versteeg liep zelf mee met de stille tocht van Kamp Amersfoort naar Amersfoort Centraal.
