Volgens de cijfers van het CBS is de vruchtbaarheid in Amersfoort gedaald met 26%. Dit gaat om de tijdspanne vanaf het jaar 2000 tot heden. Ook verloskundigen van De Kei, een verloskundigenpraktijk in Amersfoort, merken dat er een daling van geboortes is in de stad.
Met vruchtbaarheid wordt bedoeld: het aantal geboren kinderen per 1.000 vrouwen. Het CBS definieert dit als: het aantal levendgeborenen per duizend van het gemiddeld aantal vrouwen van 15 tot 50 jaar in een bepaalde periode (meestal een kalenderjaar). Het is dus aannemelijk dat ook de verloskundigenpraktijk In De Kei dit verschil merkt tijdens het werken in Amersfoort. De reden dat de vruchtbaarheid in een bepaald gebied daalt, kan meerdere oorzaken hebben, zo vertelt Veronique Joosten, verloskundige met 25 jaar werkervaring.
Mogelijke oorzaken
Amersfoort is een stad met veel jonge ondernemers. ‘Een carrière opbouwen kan stress geven, maar is vaak ook een prioriteit,’ vertelt Joosten, ‘Daardoor beginnen jongvolwassenen later aan kinderen. Door het zogenaamde uitstellen van het starten van een gezin wordt de vrouw minder vruchtbaar naarmate de tijd verstrijkt.’ De kans dat het dan spontaan lukt om een kind te krijgen, is kleiner. Ook de hoge huurprijzen en inflatie kunnen meespelen. De woningmarktprijzen blijven stijgen, en vooral Amersfoort, een centrale stad, merkt deze stijging. Doordat niet alleen huizen, maar ook andere levensgebieden worden getroffen door de inflatie, kan het starten van een gezin een drempel zijn. ‘Soms is het simpelweg te duur.’ De Kei vertelt verder geen oorzaak te weten voor de dalende vruchtbaarheid in specifiek Amersfoort.
Vruchtbaarheid houdt in dat een vrouw in staat is om zich voort te planten. Het CBS berekent het aantal levendgeboren kinderen als indicatie voor de vruchtbaarheid. Maar het kan dus ook betekenen dat vrouwen wél vruchtbaar zijn, zonder dat er daadwerkelijk kinderen geboren worden. Dit is echter onmeetbaar.
Zwanger worden is een drempel
‘Ik was zelf ook niet vanzelfsprekend zwanger,’ vertelt Joosten. Haar dochter is geboren via een IVF-traject. Deze trajecten komen steeds vaker voor en helpen vrouwen om toch een gezin te kunnen starten. ‘Er zit veel tijd en moeite in, en dat kan wel een drempel zijn om aan zo’n lang traject te beginnen.’
Niet overal wordt een daling van vruchtbaarheid opgemerkt. Zo heeft de stad Woerden er minder last van, vertelt Joosten. De verloskundige werkt vooral in dat gebied. De daling van vruchtbaarheid is niet heel opvallend, maar als je het verspreid over langere tijd vergelijkt, is er wel degelijk verschil te zien. Ook vertelt Joosten dat er steeds meer vrouwen zijn zonder kinderwens. Vroeger was het de norm om een gezin te starten; nu is er veel meer vrijheid in het maken van die keuze.
Andere gebieden
Vergeleken met de rest van Nederland scoort Amersfoort nog gemiddeld. Ook in omliggende gemeenten zijn kleine dalingen zichtbaar, maar die zijn minder sterk dan in Amersfoort zelf. In gebieden met meer ruimte en lagere woningprijzen, zoals Barneveld of Nijkerk, lijkt de daling minder groot. Ook cultuur kan meespelen bij vruchtbaarheid, volgens Joosten. In sommige regio’s blijft het starten van een gezin op jonge leeftijd gebruikelijk.
