DE BILT- Een van de meest voorkomende ziektes bij ouderen is dementie. Momenteel zijn er in Nederland zo’n 310.000 mensen met een vorm van dementie. Alzheimer Nederland ziet dat deze hersenziekte nog meer mensen gaat raken in de toekomst. Passende zorg vinden voor deze mensen blijft lastig, omdat elke patiënt andere behoeftes heeft. Eva Kalsbeek (23) vertelt over haar oma die kampte met alzheimer en hoe zij met haar familie steun bood aan oma.
Opgroeien in de oorlog
“Mijn oma is geboren in 1928 en zat op de middelbare school toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak”, vertelt Eva. “Ze is opgegroeid in Friesland, waar ze kilometers moest fietsen om op school te komen. Tot er op een gegeven moment een vliegtuig neerstortte op de route onderweg naar school, wat haar zo bang maakte dat ze stopte met naar school gaan.” Ze vertelt over haar oma en haar zware jeugd, wat haar tot op het eind van haar leven heeft beïnvloed. “Er werd ook nooit gepraat. Dat is een beetje de klassieker van die tijd natuurlijk, waar alles werd opgekropt. Mijn oma was ooit gevallen en had veel pijn, maar zeurde nergens over. We wisten pas na een paar dagen dat ze blijkbaar haar heup had gebroken.”
Een echte oma
Verder was haar oma een echte oma, zegt Eva. “We speelden eindeloos Mens erger je niet, er waren altijd koek en snoepjes in huis. Ze vond het heerlijk om mij te verwennen. Ook speelde muziek een grote rol in haar leven. Voordat zij naar een aanleunwoning ging had ze altijd in een koor gezeten. “Tijdens Sinterklaas zongen we altijd samen liedjes. Toen ik tien was, begon ik met pianolessen. Mijn oma vond het geweldig als ik bij haar thuis speelde.”
Het begin
Langzaam begon Eva te merken dat haar oma steeds meer in de war raakte. “Je merkt het dan wel, je denkt: ze is nog niet zo verward dat je het echt niet meer vertrouwt, maar wel dat er een kans aanwezig is dat ze de deur niet dicht doet of dat ze het gas niet uitdraait, weet je wel? Dat het gewoon gevaarlijk wordt. We begonnen ons zorgen te maken toen ze een keer zelf op pad ging en dat we haar niet meer konden vinden. Hierdoor is ze uiteindelijk op haar 86ste verhuisd naar een aanleunwoning, waar ze nog zelfstandig was en waar de zorg dichtbij was.”, vertelt Eva.
Zoekend naar zorg
Eva’s oma heeft vijf jaar in de aanleunwoning gewoond, totdat het op een gegeven moment niet meer ging. Ze at niet meer uit haarzelf en kon niet zelfstandig uit bed komen. “De zorg in de aanleunwoning was vooral gericht op ‘gewone vaardige patiënten’. Haar oma kreeg niet de aandacht die ze nodig had en er was ook geen tijd voor extra aandacht vanuit de aanleunwoning. ” Ze snapte het niet en werd daardoor opstandig, waardoor de zorgverleners vroegen of er vanuit het gezin geholpen kon worden.”, vertelt Eva.
De zorgboerderij
De familie moest op zoek naar een andere plek voor Eva’s oma waar ze de juiste zorg zou krijgen. Alleen is het in Nederland lastig geschikte zorg te vinden voor mensen met dementie en de zorg die er is, is vaak onbetaalbaar. Zo vertelt Eva dat al het pensioen van haar overleden opa is gegaan naar haar plekje op de zorgboerderij. De zorgboerderij was ver van Eva’s huis, maar volgens haar was het de beste keuze. “Oma heeft uiteindelijk een hele goede tijd gehad op een zorgboerderij. Ze woonde samen met tien andere dementerende ouderen en bracht daar haar laatste jaren. Hier was ze geen nummertje, maar een oudere vrouw die zorg nodig had. Mijn oma mocht altijd meehelpen met koken en dat gaf haar een gevoel van waardigheid. De mensen die de zorg krijgen kunnen het de volgende dag al vergeten zijn wat ze gisteren hebben gedaan. Alleen is dat niet waar het om gaat. Je kan niet zomaar een oud en verward iemand ergens neerzetten, dat is niet een humane manier om met zulke situaties om te gaan.”, vertelt Eva.
Het mens achter de dementie blijven zien
Volgens Eva is het belangrijk om altijd de persoon achter de dementie te blijven zien. “Wat maakt iemand gelukkig, wat hield hem of haar bezig? Als dat dan muziek, persoonlijk contact of huishoudelijke taken zijn, dan moet daar ruimte voor zijn. En dat wordt soms vergeten.”
