DE BILT- Gemeente de Bilt is al tien jaar bezig met het aanpakken van het tekort van sociale huurwoningen in de regio. Sinds 2015 heeft de gemeente samen met de organisatie Woongroen meerdere beleidsplannen ontwikkeld om de doorstroming van huishoudens te bevorderen. Het beleid van de gemeente blijkt echter niet te werken en het aanbod in sociale huurwoningen is niet verbeterd. Momenteel is 1 op de 3 huurders in de Bilt een scheefwoner. “Als de gemeente meer goedkope woningen wil, zou ze daar meer voor moeten doen en er meer geld insteken,” zegt Mathijs ten Broeke, woordvoerder van de Woonbond.
Binnen de gemeente De Bilt is het aantal scheefwoners over de afgelopen 10 jaar niet gedaald, terwijl de gemeente daar wel op rekende. In 2015 is het woonbeleid aangescherpt op het thema scheefwonen. De gemeente stelde hierbij concrete doelen rondom het tegengaan van deze groep huurders wier inkomen buiten de vereiste inkomensschaal van sociale huurwoningen valt. Het belangrijkste doel was het terugdringen van het aantal scheefwoners van 31% in 2015 naar 20% in 2020. Om dit te bereiken werden verschillende maatregelen getroffen. Senioren die vanuit een eengezinswoning verhuisden naar een kleinere, meer geschikte woning kregen voorrang. Ook werden woningen met vier kamers of meer bij voorkeur toegewezen aan meerpersoonshuishoudens.
De maatregelen waren vooral gericht op het bevorderen van de doorstroming en op de meest efficiënte manier te verdelen, maar hebben niet geholpen. Op basis van cijfers uit het onderzoek van Lokale Monitor Wonen van 2022 is te zien dat het aantal scheefwoners niet is gedaald. Volgens de Woonbond zijn de maatregelen onvoldoende. “Alle regels die er zijn, zijn er eigenlijk om het beperkt aantal woningen zo eerlijk mogelijk te verdelen, maar als je je voorstelt dat er genoeg woningen zijn, dan hoef je geen onderscheid meer te maken”, stelt Ten Broeke.
Inkomensafhankelijke huurverhoging
Aangezien de doelstellingen uit 2015 niet zijn behaald, heeft Woongroen in 2022 nieuwe beleidsvoornemens opgesteld. De belangrijkste maatregel die hierin wordt genoemd is een de invoering van een inkomensafhankelijke huurverhoging. Dit betekent dat huishoudens die boven de inkomensschaal van sociale huurwoningen vallen, een hogere huurprijs gaan betalen. Hiermee hoopt Woongroen de doorstroming van scheefwoners te bevorderen. Volgens het meest recente jaarstuk van Woongroen uit 2023 blijkt dat er bij 572 huurders sprake was van een inkomensafhankelijke huurverhoging: dat is een dekking van 11%, terwijl er in de gemeente 36% van de huurders een scheefwoner is. Volgens de laatst beschikbare cijfers heeft de inkomensafhankelijke huurverhoging nog geen positief effect gehad op de doorstroming.
De Woonbond levert kritiek op de maatregelen die door de gemeente zijn ingevoerd. Scheefwonen op zich zou niet het probleem zijn, maar het woningtekort. De gemeente zou zich volledig moeten inzetten voor het vergroten van het woningaanbod als ze hun doelen willen bereiken.Ten Broeke concludeert: “Het probleem is alleen dat er niet genoeg aanbod is in goedkope woningen en daar zouden meer van moeten komen, dan was er geen probleem […] Als de gemeente meer goedkope woningen wil, zouden zij daar veel meer geld in moeten stoppen, bijvoorbeeld goedkopere bouwgrond beschikbaar stellen”.
Betaalbare woningen
De gemeente beseft dat er minimale doorstroom mogelijkheden zijn, maar weerlegt niet voldoende te doen om het woningaanbod voor sociale huurwoningen te vergroten. Zo hanteert ze een relatief lage grondprijs (€24.000) in vergelijking met de rest van de regio voor de ontwikkeling van sociale huurwoningen. De gemeente biedt niet direct financiële steun aan projecten, maar wel is er een vereveningsfonds sociale- en middenhuurwoningen. ‘Hierin dragen projectontwikkelaars (onder voorwaarden) financieel bij aan het realiseren van extra sociale huurwoningen in andere projecten, wanneer dit in hun eigen project niet lukt’. Verder stellen ze de eis aan projectontwikkelaars om te voldoen aan 30% sociale huur en 20% middenhuur in nieuwbouw.
De woonbond zou evenwel graag zien dat de gemeente meer zelf investeert in sociale huurwoningen. “De gemeente kan hier een grote rol in spelen, want wat zij tot nu toe vaak doen is woonprojecten vaak compleet over laten aan woningcorporaties”. Woningcorporaties zien ook graag meer woningaanbod, maar willen graag wel verdienen aan de woningen die zij bouwen. Wat maakt dat er geen betaalbare woningen gebouwd worden, maar woningen waar aan te verdienen valt, zo stelt de woonbond.
Middenhuur
Momenteel is de gemeente zich aan het inzetten om meer woningen te bouwen om zo plekken te creëren voor de scheefwoners om in door te stromen. De gemeente meldt dat de bouw van zo’n 500 middenhuurwoningen op de planning staat tussen nu en 2035. De scheefwoners met een te hoog inkomen voor hun woning, krijgen bij de toewijzing in sommige gevallen ook voorrang doordat ze een sociale huurwoning achterlaten. “Zaak is dus om naast de push factor van inkomensafhankelijke huurverhoging, vooral ook aantrekkelijke alternatieven te bieden”, zegt de gemeente.
Ondanks de komst van nieuwe woningen in het middensegment, blijft de Woonbond bij zijn standpunt dat het investeren in sociale huurwoningen een beter alternatief is, omdat niet iedereen de behoefte heeft om door te stromen. Bovendien streeft de Woonbond naar het behoud van gemengde wijken, zo geeft woordvoerder Ten Broeke aan: “Wij vinden het namelijk goed als binnen een wijk een gemixte groep aan inkomens wonen. Vanwege het inkomensafhankelijk beleid zorgt het ervoor dat in wijken mensen met lage inkomens allemaal bij elkaar zitten en daar zijn wij op tegen”.
De gemeente heeft het lastig met het terugdringen van het aantal scheefwoners. Ondanks het beleid en de maatregelen die worden gevoerd, lijkt het aanbod van sociale huur toch het grootste obstakel te zijn. Voor de doorstroming moet ook genoeg aanbod komen om huurders te stimuleren. In 2026 stelt de gemeente een volkshuisvestelijk programma op, waar mogelijk nieuwe doelen worden gesteld.
