DE BILT- In de gemeente De Bilt ligt het aandeel hoogopgeleiden én ouderen opvallend genoeg flink boven het landelijk gemiddelde. 48,2% van de inwoners is hoogopgeleid, tegenover 35,5% landelijk. Ook het percentage 65-plussers ligt hoger: 24% tegenover 20,8% in heel Nederland. De Zorgkrant melde op 25 maart 2025 dat huidkanker de snelst toenemende en meest voorkomende kankersoort is in Nederland, binnen enkele jaren zouden er 350 nieuwe diagnoses zijn per werkdag. Het Nationaal Actieplan Huidkanker en het RIVM koppelen deze stijging aan klimaatverandering en overmatige UV-blootstelling, dit gaat niet alleen over de afgelopen jaren, maar ook decennia geleden.
Vanaf 60 jaar is er een grote stijging te zien in de kans op huidkanker; bij 75-plussers is het risico zelfs verdubbeld ten opzichte van 2016. Hoogopgeleiden lopen gemiddeld vooral meer risico op huidkanker, dit heeft te maken met dat ze vaker op vakantie gaan naar locaties met meer zon en gemiddeld meer aan buitenrecreatie doen. De Kankeratlas van IKNL laat zien dat Bilthoven binnen de gemeente De Bilt een opvallende hotspot is met een hogere melanoomincidentie dan gemiddeld. Exacte wijkcijfers ontbreken, de berekening is gedaan op gemeenteniveau.
(Verantwoording) Aanvullende bronnen en hoe ik die vond:
De basisdata over hoogopgeleiden en ouderen vond ik via AlleCijfers.nl en de CBS Dashboard Bevolking. De landelijke cijfers en trends over huidkanker komen uit de Zorgkrant, het Nationaal Actieplan Huidkanker, het RIVM, de Kankeratlas en de berichten van IKNL. De Kankeratlas gaf inzicht in de lokale piek in Bilthoven. De Cultuurhistorische Waardenkaart gebruikte ik om te onderbouwen waarom inwoners hier meer buiten zijn dan gemiddeld. ( De Cultuurhistorische Waardenkaart laat zien dat Bilthoven en De Bilt een historisch open, groen karakter hebben, met veel buitenplaatsen, tuinen en recreatie. Dit versterkt de kans dat inwoners veel buiten zijn en dus meer zonblootstelling hebben. Samen met de demografie maakt dit de kans op huidkanker in deze gemeente aantoonbaar groter. )
Daarnaast sprak ik met twee lokale bronnen:
Matthijs van Leijen (Matthijs.van.leijen@amac.nl), meer dan twintig jaar werkzaam in de ouderenzorg in Bilthoven. Hij ziet dat veel ouderen pas laat naar een arts gaan.
Patrick Greeven (Patrick.greeven@hetnet.nl), al ruim dertig jaar actief in De Bilt en Bilthoven als IVN-voorzitter. Hij ziet dat bewustwording over zonveilig werken nog veel beter kan.
Hun ervaringen bevestigen dat de risico’s reëel zijn, maar dat de aandacht in beleid vaak nog ontbreekt.
Gebruikte bronnen:
https://www.cbs.nl/nl-nl/visualisaties/dashboard-bevolking/leeftijd/ouderen
https://allecijfers.nl/gemeente/de-bilt/
https://allecijfers.nl/gezondheid/gemeente-de-bilt/
https://zorgkrant.nl/anders/19649-huidkanker-is-de-snelst-toenemende-vorm-van-kanker-in-nederland
https://www.nationaalactieplanhuidkanker.nl/actieplan-huidkanker/
https://iknl.nl/nieuws/2024/persbericht-ses-deel1
https://kankeratlas.iknl.nl/
https://www.ad.nl/gezond/vaker-huidkanker-bij-mensen-met-hoger-inkomen-bij-lagere-inkomens-juist-vaker-longkanker-en-dat-zit-zo
https://medischeoncologie.nl/nieuws/tien-procent-lagere-vijfjaarsoverleving-voor-kankerpatienten-uit-lagere-inkomensgroep
https://www.rtl.nl/nieuws/artikel/5478918/mensen-met-lager-inkomen-overleven-kanker-minder-vaak
https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2022/42/meer-hoogopgeleiden-en-beroepsniveau-steeg-mee
Cultuurhistorische Waardenkaart De Bilt
De dataset
Het Excelbestand Huidkanker_DeBilt_LocalFocus.xlsx bevat:
Het percentage hoogopgeleiden in De Bilt en Nederland
Het percentage 65-plussers in De Bilt en Nederland
Het totaal aantal nieuwe huidkankerdiagnoses per jaar (NL, 85.000)
Het aandeel dat werkgerelateerd is (~4.666 per jaar)
Een berekende schatting van de lokale risicogroep in De Bilt (3.800 inwoners)
Omdat wijkcijfers niet openbaar zijn, is de berekening gemaakt op gemeenteniveau, onderbouwd met de Kankeratlas, de Cultuurhistorische Waardenkaart en de CBS-data. Bilthoven is hierin genoemd als concreet voorbeeld van een hotspot.
