BILTHOVEN – Zorg-Zangeres Eefje Kaspers is op 8 oktober gastspreker tijdens de bijeenkomst van het Alzheimer Café, die plaatsvindt in de bibliotheek van het Lichtruim. Deze bijeenkomst is bedoeld om mantelzorgers en artsen te voorzien van meer informatie over de invloed van zingen op het brein en wat dit kan betekenen voor mensen met dementie. Eefje legt ook uit wat Zorg-Zangeres inhoudt en zingt onder begeleiding van pianist Peter de Vries met alle aanwezigen.
De tafels en stoelen zijn opgesteld in een cabaretopstelling, waardoor er naar de gastspreker, Zorg-Zangeres Eefje Kaspers en haar pianist Peter de Vries gekeken kan worden. Iedereen krijgt een kopje koffie of thee bij aanvang. Om 20.00 uur begint Eefje met het zingen van een welkomstlied en de groep van 15 personen, die bestaat uit mantelzorgers, artsen en organisatoren van het alzheimer café zingen met haar mee.
Het Alzheimer Café vindt elke tweede dinsdagavond van de maand plaats. Elke maand is er een ander onderwerp wat centraal staat. ‘Het is soms best wel lastig om een onderwerp te vinden’, vertelt Wendy van Rijn, één van de organisatoren van het alzheimer café in de Bilt. ‘Dit komt omdat het café al bijna 15 jaar bestaat, dus veel onderwerpen zijn al ter sprake gekomen.’ Daarom worden er de laatste jaren ook eerder besproken onderwerpen opnieuw aangekaart. Deze bijeenkomst staat het zingen voor mensen met geheugenproblemen of dementie centraal.
Na het welkomstlied vertelt Eefje over hoe ze Zorg-Zangeres is geworden en iedereen luistert aandachtig mee: ‘Ik wist op jonge leeftijd al dat ik in de zorg wilde werken’, verteld Eefje. Eerst heeft ze in de zorg voor kinderen en jongeren met een psychiatrische stoornis en een verstandelijke beperking gewerkt. Maar tijdens dat ze dit deed, wilde ze ook altijd iets met muziek doen, ‘daar word mijn hart zo blij van’, zegt ze. Uiteindelijk heeft Eefje bij Maartje de Lint (artistiek leider en eigenaar van Zingen in de Zorg) een opleiding mogen doen, en nu is ze één van de zorg-zangers uit Nederland. Nadat de zaal Eefje een stukje beter heeft leren kennen, begint ze met het zingen van het liedje The Autumn Leaves. Niet iedereen in de zaal kent dit liedje, dus pas nadat het refrein een paar keer wordt herhaald zingt iedereen mee.
Hierna begint Eefje te vertellen over de effecten van zingen op het brein, aan de hand van een kaartje met daarop de acht effecten. Denk hierbij aan hoe zingen je aanzet tot bewegen, wat het doet met je zintuigen en hoe het je sociale interactie beïnvloedt. Nadat Eefje een stukje heeft uitgelegd, begint Peter de Vries weer een melodie op de piano te spelen. Eefje start met het zingen van Ik zou weleens willen weten, waarna de zaal meezingt. Door af en toe samen te zingen, houdt het publiek beter de aandacht erbij en wordt Eefjes verhaal niet te langdradig.
Om 20.30 uur is het tijd voor pauze, hierin verteld Wendy van Rijn over wat het Alzheimer Café precies inhoudt: ‘Het Alzheimer Café wordt georganiseerd om mensen die te maken hebben met dementie van zoveel mogelijk informatie te voorzien. Ook helpen de bijeenkomsten voor ontmoetingen tussen mensen die dementie hebben.’ Bij deze bijeenkomsten zijn vooral mantelzorgers aanwezig, soms met hun naasten die dementie hebben. Ook zijn er af en toe kinderen van iemand met dementie en professionals uit de zorg die meer willen leren over specifieke onderwerpen aanwezig. Hierna gaat Wendy alle tafeltjes langs om de koffie en thee bij de gasten bij te vullen.
Nel Rennes is al sinds de oprichting vrijwilliger bij het Alzheimer Café. Ze werkte vroeger bij Stichting Welzijn Ouderen, waarbij ze bij mensen met dementie thuis. ‘Ik vond het fantastisch om bij mensen met dementie thuis langs te komen, maar nu kan dat niet meer omdat ik te oud ben’, vertelt ze. Door deze bijeenkomsten blijft ze toch verbonden met haar oude werk. Tot een paar jaar geleden hielp ze altijd met het inschenken van koffie en thee en zorgde ze ervoor dat alles voor de gasten op orde was. Nu ziet ze heel weinig meer, dus is ze er om een gezellig praatje te maken.
Om 20.45 uur gaat Eefje verder met haar uitleg. ‘Zingen heeft een bijzondere invloed op het brein van mensen met dementie’, legt Eefje uit. Ze vertelt dat wanneer mensen zingen, verschillende delen van de hersenen worden geactiveerd, die waaronder verantwoordelijk zijn voor geheugen en emoties. Daarnaast heeft muziek de kracht om herinneringen op te roepen. Bepaalde liedjes kunnen gevoelens en herinneringen naar boven brengen die anders verloren zouden zijn gegaan. Eefje deelt een mooie ervaring die ze had tijdens een individuele zangsessie bij een mevrouw thuis. ‘Toen ik haar lievelingsliedje begon te zingen, ging ze langzaam stralen. Zo had niemand haar in tijden meer gezien’. Na dit persoonlijke verhaal betrekt Eefje de groep weer door de vraag te stellen: “Wat is uw mooiste ervaring met muziek?’
Mag ik dan bij jou is het een-na-laatste liedje dat gezongen zou worden. Eefje wilde dit nummer eerst overslaan, maar meerdere mensen in de zaal willen het juist samen zingen. Pianist Peter begint de melodie op de piano te spelen, en Eefje maakt zich klaar om te zingen. Tijdens het eerste couplet blijft het nog wat stil in de zaal, maar zodra het refrein begint, zingt iedereen in de zaal uit volle borst mee, dit zorgt voor een lach op de gezichten. Na dit lied wordt er nog een tot ziens lied gezongen en dit is dan ook de afsluiting van de bijeenkomst.
Luister hier naar de reportage van Kees Ouwersloot over het Alzheimer Café met onder andere een interview met Eefje Kaspers.
