Bilthoven – Michiel Hiemstra is vitaliteitscoach. Hij heeft een eigen praktijk waarin hij zakenmensen en ondernemers begeleidt naar een gezondere versie van zichzelf. In een werkklimaat waarin één op de vijf Nederlanders een burn-out krijgt, probeert Michiel dit te voorkomen door stap voor stap gedragsverandering aan te moedigen.
Hoe begeleid je jouw cliënten? Kun je ons meenemen in het proces?
“Ik begin altijd met een kennismaking. Je moet een goede klik hebben met elkaar, je moet vertrouwen hebben, dat is heel belangrijk. Daarna ga ik luisteren. Eerst simpelweg luisteren: waar heb je allemaal last van? Vervolgens kijken we naar de symptomen, zoals bijvoorbeeld een burn-out. Want heel vaak maken mensen een afspraak vanwege een specifiek symptoom. Ik ga dan op zoek naar de oorzaak van dat symptoom.”
Weten jouw cliënten meestal niet zelf ook wat de oorzaak is, namelijk te veel werken?
“De oorzaak zit meestal veel dieper dan waar mensen zelf naar durven kijken. Zeker mannen zijn vaak geneigd om aan de oppervlakte van hun gevoelens te blijven. Ik stel dan confronterende vragen om dieper te graven en de échte oorzaak te achterhalen. Vaak ligt er een jeugdtrauma aan ten grondslag waardoor mensen al op jonge leeftijd verantwoordelijkheden moesten dragen. Ze komen dan vast te zitten in een overlevingsstrategie van continu doorgaan en presteren. Uiteindelijk blijven ze hun hele leven werken vanuit dat trauma. En op een gegeven moment breekt dat je gewoon op. Dat trauma is die diepere oorzaak waar ik naar op zoek ga.”
Je probeert dus juist aandacht te geven aan die trauma’s — de drijfveren achter het bewijsdranggedrag. Misschien zelfs om het te relativeren?
“Ja, relativeren én doorvoelen. Emoties de ruimte geven: boosheid, verdriet, angst — alles mag er zijn. Stel, iemand had een vader voor wie hij nooit goed genoeg was. Dan probeert hij op latere leeftijd alsnog die erkenning te krijgen, op zijn werk bijvoorbeeld. Dan gaat hij keihard werken om een schouderklopje te krijgen: ‘Hé jongen, je doet het goed.’ Maar dat is een bodemloze put. Je bent als het ware nooit goed genoeg. Je moet je daar bewust van worden, en de emoties die je voelt toelaten. Alleen zo kun je de ballast verminderen die je al jaren met je meedraagt.”
Hoe voorkom je een burn-out?
“Een docent zei ooit tegen mij: mensen met een burn-out zijn eigenlijk altijd op zoek naar schouderklopjes. Het is belangrijk dat ze dat ‘pleasegedrag’ leren herkennen. Daarna kun je gaan kijken: wat kunnen we doen? Misschien een keer nee zeggen als je baas iets vraagt. Of je werktelefoon om vijf uur uitzetten, en pas de volgende dag weer aan. Voor pleasers is dat doodeng, want ze zijn bang om afgewezen te worden, bang dat ze er niet meer bij horen. Maar uiteindelijk ontdekken ze (bijna altijd) dat ze wél worden geaccepteerd. En zo voorkom je met dit soort kleine stapjes vaak een burn-out.”
Stapje voor stapje dingen veranderen, dat is dus wat werkt?
“Ja, uit onderzoek blijkt dat mensen het beste veranderen via kleine stapjes. In plaats van ineens vier keer per week gaan sporten, kun je beter beginnen met twee keer per week een half uurtje. Dan is de kans veel groter dat je het volhoudt. En daar kun je dan op voortbouwen: na een maand drie keer, of wat langer per keer.
Het gaat om gedragsverandering en dat kan van alles zijn. Leren ‘nee’ zeggen, mindfulnessoefeningen doen, de computer eerder uitzetten ’s avonds, of dat ene moeilijke gesprek aangaan dat je normaal uit de weg gaat.
Dat is eigenlijk mijn geheime ingrediënt: cliënten stap voor stap laten wennen aan beter gedrag.”
