In hoeverre beïnvloeden stress en rookgedrag elkaar binnen verschillende gemeentes? Terwijl roken algemeen bekend staat als een van de grootste gezondheidsrisico’s, wordt stress steeds vaker erkend als een stille bedreiging voor ons welzijn. Maar zijn er gemeentes waar beide problemen samen voorkomen, of verschillen ze juist sterk per regio?
Wat is stress en hoe ontstaat het?
Iedereen heeft wel te maken met stress, maar wat is dat nou precies? Stress is een natuurlijke reactie van ons lichaam op uitdagingen en druk. Het kan ontstaan door verschillende factoren, zoals werkdruk, persoonlijke relaties, of zelfs de omgeving waarin we leven. Maar hoe komt het dat we stress ervaren, en wat zijn de gevolgen voor onze gezondheid?
Oorzaken van stress
Stress ontstaat door uiteenlopende factoren die sterk variëren per individu en leefomgeving. Enkele veelvoorkomende oorzaken zijn werkdruk, lange reistijden, sociale isolatie, financiële onzekerheid, of een gebrek aan ontspanningsmogelijkheden. Ook omgevingsfactoren zoals geluidsoverlast, verkeersdrukte, of het ontbreken van voldoende groene ruimtes kunnen bijdragen aan verhoogde stressniveaus.
De gevolgen van langdurige stress zijn voor iedereen vergelijkbaar, ongeacht de oorzaak of de leefomgeving. Het kan leiden tot zowel mentale als fysieke problemen, zoals vermoeidheid, slaapproblemen, een verhoogd risico op hart- en vaatziekten, en een verslechterde algehele gezondheid. (wijzijnmind.nl)
De Relatie Tussen Stress en Rookgedrag
Veel mensen denken dat roken helpt tegen stress. Rokers grijpen daarom ook op moment dat zij gestrest zijn vaak naar een sigaret. Echter is het tegenovergestelde hiervan waar, roken veroorzaakt juist meer stress dan het verhelpt. Dat zit zo: bij rokers raakt het lichaam gewend aan nicotine. Wanneer het lichaam een aantal uur geen nicotine binnenkrijgt ontstaan er ontwenningsverschijnselen. Deze ontwenningsverschijnselen voelen voor de roker aan als stress en dus zal hij/zij het idee hebben dat een sigaret hun stress verlicht. Maar eigenlijk verhelpt roken alleen de stress die door het roken zelf wordt veroorzaakt. (Ikstopnu.nl)
Stressniveaus in Gemeenten: Een Analyse
Recent onderzoek naar stressniveaus binnen diverse gemeenten in Nederland toont aanzienlijke variaties in de ervaringen van inwoners. Uit de gegevens blijkt dat sommige gemeenten opvallend hogere percentages stressrapportages vertonen dan andere.
Hoogste Stressniveaus: In steden zoals Amsterdam en Utrecht rapporteren respectievelijk 29,8% en 26,5% van de inwoners dat zij de afgelopen vier weken veel stress hebben ervaren. Dit kan wijzen op een verband tussen de drukte van het stadsleven, hoge werkdruk, en een beperkte toegang tot groene ruimtes, factoren die mogelijk bijdragen aan verhoogde stressniveaus in stedelijke gebieden
Laagste Stressniveaus: Aan de andere kant zijn er gemeenten zoals Westerveld (14%) en De Wolden (14,3%) waar inwoners minder stress rapporteren. Een rustigere leefomgeving en betere toegang tot natuur en ontspanning kunnen hierbij een rol spelen.
Aantal rokers per gemeenten: Een Analyse
Uit de Aanvullende Module van de Leefstijlmonitor blijkt dat er in Nederland meer mensen roken in de stedelijke gebieden dan de landelijke gebieden. (RIVM) Dit is ook terug te zien in de kaart.
Hoogste percentage rokers: De gemeenten Amsterdam en Groningen delen met 23,6% de koppositie als het gaat om het hoogste aantal rokers. Opnieuw gaat het hier dus weer om gemeenten in stedelijk gebied.
Laagste percentage: De gemeenten Rozendaal en Bloemendaal komen er het beste uit met een percentage van 9,1% en 11,5%.
Conclusie
Uit de analyse blijkt dat er grote verschillen zijn tussen gemeenten als het gaat om stress en roken. In steden zoals Amsterdam en Utrecht ervaren meer mensen stress en roken ze vaker, waarschijnlijk door de hogere werkdruk en minder toegang tot natuur. De hoogste percentages rokers zijn te vinden in steden zoals Amsterdam en Groningen (23,6%). Aan de andere kant, landelijke gemeenten zoals Westerveld en De Wolden rapporteren lagere stressniveaus, en gemeenten als Rozendaal en Bloemendaal hebben de laagste percentages rokers (9,1% en 11,5%).
Hoewel de oorzaken verschillen, is het duidelijk dat zowel stress als roken schadelijk zijn voor de gezondheid, ongeacht waar je woont. Daarom is het belangrijk om in alle gemeenten aandacht te besteden aan het verminderen van stress en het bevorderen van stoppen met roken.
Verantwoording
Voor de data-analyse is er gebruik gemaakt van data van het CBS. De data van het percentage rokers en het percentage mensen met veel stress komen allebei uit 2022. Er is gekozen om naar de data te kijken op gemeente niveau omdat er op deze manier een verband getrokken kon worden tussen stedelijke en landelijke gebieden. In de analyse is de leeftijdscategorie ’18 jaar of ouder’ meegenomen omdat er geen onderscheid wordt verwacht met 65-plussers.
Voor de gemeente grenzen is er gebruik gemaakt van de CBS ‘Gemeenten’ dataset van 2022. Er is gebruikt gemaakt van de dataset uit 2022 zodat de gemeenten overlappen met de data van het percentage rokers en de percentage mensen met veel stress.
Bronnen:
Mentale gezondheid | Regionaal | Stress | Volksgezondheid en Zorg (vzinfo.nl)
https://www.vzinfo.nl/onderwerpen/ervaren-gezondheid/regionaal
Stress & spanning bij rokers en stoppers | Medipro Stoppen met Roken
