UTRECHT – In onze samenleving is de Islamitische Ramadan inmiddels een bekend fenomeen. In veel bedrijfstakken wordt er steeds beter rekening gehouden met het vasten, zelfs niet-gelovigen, buren en collega’s doen soms mee uit nieuwsgierigheid. Toch gaat dit niet op elke plek even goed. In het onderwijs, waar Utrechtse Malika Zarrai werkzaam is, gaan bijvoorbeeld tentamens in de avond altijd door, soms precies op tijdstippen wanneer het vasten verbroken mag worden en de Iftar wordt gehouden. Er ontbreekt kennis, vindt Zarrai. ‘Durf te vragen, ik denk dat geen enkele moslim jouw geen antwoord kan of wil geven’.
Malika Zarrai is moeder van drie zoons, werkt twintig uur in de week als onderwijsassistente en volgt de opleiding aan de PABO om leerkracht te worden. Wat Zarrai ook doet is de Ramadan volgen, net zoals bijna 1 miljoen andere moslims in Nederland. Ook al is het in haar omgeving wel bekend dat zij ook meedoet, vindt zij dat in onze samenleving er nog te weinig inclusief wordt gekeken naar de Ramadan.
Als profielfoto op Whatsapp heeft Zarrai een plaatje waar Ramadan Kareem op staat met de gouden maan ernaast in de vorm van een sikkel. ‘Ja, natuurlijk ben ik er veel mee bezig. Ik probeer de Ramadan altijd zo intens mogelijk te beleven. Dat doe ik op verschillende manieren. Ik laat niet alleen mijn eten staan, het gaat om veel meer dingen. Ik zie het echt als een spirituele reis’. Zarrai is moeder van drie zoons, de jongste is nog maar negen en nog te jong om mee te doen met het vasten. ‘Hij vindt het wel leuk om af en toe te oefenen, in het weekend probeert hij dan een paar uurtjes van ontbijt tot lunch mee te doen’.
‘We zijn in coronatijd best verwend in de zin dat je niet veel kón doen. Je moest wel onthaasten’. Met onthaasten bedoelt Zarrai dat je je focus legt op het hier en nu. Volgens haar komen je lichaam en hoofd tot rust tijdens het doen van de Ramadan. ‘In onze samenleving is dat iets waar eigenlijk te weinig tijd voor wordt genomen. Ik krijg juist heel veel energie van de Ramadan. Dat klinkt gek, maar dat komt omdat je heel bewust leeft. Ik probeer mij te verdiepen in het geloof, bestudeer de Koran weer eens, keer tot mezelf en breng veel tijd door met mijn gezin en familie. Iedereen zou daar trouwens een goed gevoel van krijgen. Het is bijna alsof je voor een paar weken lang je eigen therapeut bent.’
In het onderwijs, waar Zarrai zowel werkzaam is tegelijkertijd ook de PABO volgt om leerkracht te worden, vind ze dat er nog te weinig inclusief wordt gekeken naar Ramadan. Vooral bij haar studie merkt ze dit. Tentamens gaan door, werk gaat door, sport gaat door. ‘Ik zou zeggen, neem het mee in elke CAO. Ik moet verplicht vrij nemen met kerst en Pasen, maar tijdens Ramadan is het heel lastig om een dag vrij te nemen van werk’. Op scholen hebben leerkrachten soms te maken met vermoeide leerlingen, zeker naarmate de Ramadan tegen zijn einde komt. Maar in plaats van het verplaatsen van tentamens adviseren schooldirecteuren ouders van leerlingen hen niet te laten meedoen met de Ramadan. ‘We leven in een tijd waarin wij onszelf willen voordoen als inclusief, maar het advies om niet mee te doen met de Ramadan is voor de gezonde moslim geen optie. In plaats daarvan moeten we kijken naar wat wél kan’.
De on-kennis over de Ramadan uit zich ook in het feit dat veel niet-moslims het eindfeest ‘het Suikerfeest’ noemen in plaats van Eid-Ul-Fitr. ‘Het is een slinks woordgrapje, het komt voort uit spot. Het is net alsof je kerst het gourmetfeest noemt of Pasen het chocoladefeest’.
‘We zijn onderweg, maar ik ben van mening dat wij als samenleving, en dan zeg ik wij omdat ik zelf ook in die samenleving zit, beter ons best kunnen doen om meer inclusiever te worden betreft het geloof en het doen van de Ramadan. Dan helpt het al enorm als je gewoon durft te vragen. Vraag ons dingen over onze gewoontes, doe kennis op over het vasten, vraag je collega wat het voor hen betekent. Ik denk dat geen enkele moslim jouw geen antwoord kan of wil geven’.
