Sociale media is een manier om er voor te zorgen dat meer jongeren gaan lezen. Er is namelijk een trend aanwezig: booktok, een platform waar mensen hun passie over boeken delen. Bepaalde Nederlandse “Booktokkers” hebben zelfs een bereik van meer dan twintig duizend volgers. Boekencontentcreater Sabine Ridder (23) en kinderboekenschrijfster Brenda Heijnis (36) zijn hier erg tevreden mee want ze vinden het nodig dat meer jongeren gaan lezen. De leesvaardigheid van de Nederlandse jongeren blijft namelijk al vijftien jaar op hetzelfde niveau hangen. Ridder en Heijnis gaan verder in op deze toenemende trend.
Ridder en Heijnis hebben veel vertrouwen in booktok en hopen dat deze trend toeneemt. Sabine is zelf al elf jaar een boekencontentcreator: “Ik maak filmpjes over boeken die ik laatst heb gekocht, of boeken die ik wil lezen. Mensen houden heel erg van de knusheid van de boekenwereld.” Verder is het volgens Ridder erg fijn om met meer mensen te praten over boeken. Ze zegt dat niet iedereen die ruimte heeft in de omgeving. “Als de trend van boekencontent langer zo doorgaat dan gaan veel meer jongeren lezen. Vooral Engelse boeken, de Engelse woordenschat zal enorm verbeterd worden. Engelstalige boeken gaan ook meer viraal, want het is heel simpel: er zijn meer Engelse contentcreaters.”
De kinderboekenschrijfster denkt echter dat we er nog niet helemaal zijn: “Lezen wordt weer super hip gemaakt. Het imago onder velen is dat lezen truttig en suf is. Wat helemaal niet hoeft. Misschien kunnen we booktok meer promoten en aandacht geven. Of een budget stellen om daar een toffe campagne op te voeren.” Ook zegt Heijnis dat de leesachterstand nu de hele tijd negatief in het nieuws is. Dingen komen online als: “De jeugd moet lezen” of “de jeugd moet beter worden in lezen”. Het moet iets zijn wat mag en wat tof is volgens haar. “Booktok wordt nu best wel groot. Maar de hele doelgroep waar het om gaat is wel honderd keer zo groot. Dus het wordt wel steeds succesvoller maar ik vraag me af of het wel echt genoeg is. Want de mensen die de hashtag booktok volgen die houden waarschijnlijk al van lezen. Er moet natuurlijk ook geen tunnelvisie komen: ‘Er is nu eindelijk booktok dus nu is het goed.”
Ontlezing middelbare school
Ridder en Heijnis denken vooral dat de ontlezing bij de Middelbare Scholen liggen. “Leesplezier is op de basisschool nog wel aanwezig, maar ik denk eenmaal op de middelbare school dat dat heel rap heel wat minder wordt,” zegt Heijnis “Ik heb het gevoel dat middelbare scholen minimale moeite doen om leerlingen te enthousiasteren over lezen. Zo heb je bijvoorbeeld die leeslijst uit de prehistorie.” Ze denkt dat juist wanneer je tegen jongeren zegt dat ze moeten lezen dat ze dat dan niet willen. “Er zijn ontzettend veel mooie jeugdboeken, die dan ook niet op de leeslijst staan. Daar mag ontzettend rap iets mee gebeuren. Als jongere wil je boeken lezen waaraan je relateert.”
“De verplichting om Nederlandse literatuur te lezen bij het vak Nederlands, is verre van stimulerend,” reageert Ridder. “Ik vond het zelf ook vreselijk. Het waren onderwerpen waar je als tiener niet aan kan relateren. Als de literatuurlijst wat moderner wordt dan zijn er ook boeken in ieders interessegebied. En als je boeken hebt in je eigen interessegebied ga je ook sneller uit jezelf lezen.” Naast boekencontentcreator werkt Ridder ook in de boekenwinkel Broese, gelegen in Utrecht aan de gracht. Waar klanten vaak naar haar toekomen en zeggen dat hun leeshonger op de middelbare school is gedoofd. “Ze vonden stuk voor stuk lezen niet meer leuk in die periode. Door die oude leeslijst krijg je ook een heel oud en saai beeld bij lezen. Er zijn namelijk zoveel meer genres dan dat je opgeleverd krijgt. Ik denk dat sociale media veel jongeren inspireert om weer te lezen. Speciaal voor die groep heb je bij ons, maar ook bij heel veel andere boekenwinkels, een soort “booktok” tafel. Daar komen heel veel jongeren op af.”
Hoe lees ik meer?
Maar hoe lees je nou meer? Niet zo veel TV, Netflix en Videoland kijken, zet je telefoon uit, leg overal boeken neer die je nog wil lezen, dan kun je er niet meer omheen en plan het in, dit zijn tips van Uitgeverij de Fontein. Hiernaast heeft Ridder andere tips: “Je moet tijd vrijmaken om te lezen. Vaak zeggen mensen: ja maar ik heb geen tijd om te lezen. Maar als je echt wilt dan kan je wel tijd vrijmaken. Het is ook best makkelijk om op je telefoon te zitten wanneer je moe bent. Het is een hele makkelijke tijdsbesteding terwijl je voor lezen je er echt even toe moet zetten. Dus probeer, al is het een kwartier voor het slapengaan, even te lezen. Of probeer een moment in je dag te creëren waarop het makkelijk is uit te voeren. Zelfs is het naar de wc. Het is simpelweg beter voor je dan continue je mobiel te pakken.”
Ineke van Bunik, Chris Koetsier, Puck Gerkema en Grietje Braaksma vertellen meer over het stimuleren van het leesgedrag van jongeren.
